براي پلاسكو

 

 

۳۰ دی ماه سال ۹۵، یکی از غم انگیز‌ترین حوادث سال‌های اخیر رقم خورد. جایی که ساختمان آهنی پایتخت با همه ابهتی که داشت بعد از چند ساعت آتش سوزی، به یکباره فروریخت. علی مستوفی، حسین حسین زاده، رضا شفیعی، محسن روحانی، فریدون علی تبار، محمد آقایی، امیر حسین داداشی، ناصر مهرورز، محسن قدیانی، مجتبی کوهی، حامد هوایی، حسین سلطانی، علی امینی، علیرضا سفی زاده، بهنام میرزا خانی و رضا نظری ۱۶ آتش نشانی بودند که در حادثه پلاسکو به شهادت رسیدند. يادش گرامي 

================

روابط عمومي و امور بين الملل بنياد تاريخ و ميراث فرهنگي البرز

كلياتي درباره اكوتوريسم

* سيامك صحافي

طبیعت گردی یکی از پر طرفدارترین نوع گردشگری است. طبیعت گردی به هر نوع سفر به مکان های طبیعی اطلاق می شود و در واقع پایه و اساس این نوع گردشگری، طبیعت است.

یکی از بارزترین، رایج ترین و البته پرطرفدارترین انواع گردشگری، طبیعت گردی است. طبیعت گردی به هر نوع سفر به مکان های طبیعی اطلاق می شود و در واقع پایه و اساس این نوع گردشگری، طبیعت است که به آن گردشگری طبیعت گرا و یا گردشگری بر پایه طبیعت نیز گفته می شود.
 برخی به اشتباه اکوتوریسم را با طبیعت گردی هم معنی می دانند. در واقع، طبیعت گردی خود انواع مختلفی دارد و در گروه های متنوعی دسته بندی می گردد که اکوتوریسم یکی از آن هاست. بنا بر تعریف انجمن بین المللی بوم گردشگری (International Ecotourism Society)  اکوتوریسم ( بوم­ گردشگری) سفری مسئولانه به نواحی طبیعی است که به حفظ محیط زیست و پایداری رفاه مردم محلی منجر شود.

اکوتوریسم از دو واژه اکولوژی و توریسم مشتق شده است: اکولوژی بنا به تعریف جانور شناس معروف آلمانی Ernest Haeckel به مجموعه دانش مرتبط با طبیعت، یعنی بررسی کلیه روابط بین جانوران با محیط ارگانیک و غیر ارگانیک آن ها گفته می شود که این رابطه ممکن است دوستانه یا خصمانه باشد و به طور مستقیم یا غیر مستقیم صورت بگیرد؛ توریسم هم به نقل از سازمان جهانی جهان گردی پدیده ای اجتماعی، فرهنگی، تجاری بوده، که مستلزم جابجایی مردم به مکانی غیر از محل سکونت و کار خود است.

ویژگی های اکوتوریسم

اکوتوریسم غالبا در منطقه ای نامسکون و کم دست خورده اتفاق می افتد و اکوتوریست ها به گشت و گذار و تماشای جلوه های ویژه طبیعت (گونه های نادر گیاهی و جانوری، هوای پاک، و دیگر خصیصه های بوم شناختی) می پردازند. البته اکوتوریسم علاوه بر این رابطه تنگاتنگ با طبیعت دارای چهار ویژگی عمده دیگر نیز هست:

اول پیوند با فرهنگ- تقریباً تمامی سطح کره زمین شواهدی از حضور، فعالیت و روابط انسانی را در خود دارد که در هر کجای دنیا متفاوت است و فرهنگ مربوط به آن منطقه را معرفی می کند. تشخیص و شناخت فرهنگ ها، یکی از اهداف و موضوعات جذاب برای اکوتوریست است. این تشخیص و شناخت، از طرق مختلف به ویژه از طریق ارتباط با افراد محلی و کمک بومیانی که همواره با طبیعت هم زیستی دارند صورت می پذیرد.

دوم یادگیری و آموزش- این ویژگی به تعامل، گفت و گو و ارتباطی که بین اکوتوریست، محیط زیست و افراد محلی یک منطقه ایجاد می­ شود اشاره دارد.

سوم پایدار بودن- پایدار بودن در مفهوم اکوتوریسم به این معناست که این فعالیت گردشگری بایستی کم ترین میزان تخریب و اختلال را برای محیط طبیعی و فرهنگی خود به دنبال داشته باشد.

چهارم ارتقا رفاه مردمان جامعه محلی- بوم گردشگری بر پایه مشارکت، مالکیت و ایجاد فرصت اقتصادی برای مردم محلی (مردمی که درون و یا پیرامون مقصد گردشگری زندگی می کنند) استوار است و در واقع باید ابزاری باشد برای حفاظت و بالا بردن سطح کیفی جامعه محلی.

اکوتوریسم در ایران

کشور ما در میان سایر کشورهای منطقه از ظرفیت بالایی برای اکوتوریسم برخوردار است. وجود فصول چهارگانه و آب و هوای متنوع به طور هم­زمان در نقاط مختلف کشور، دارا بودن مرزهای طولانی در آب و خشکی با کشورهای همسایه، وجود جزایر، تنوع گیاهی، ایلات و اقوام مختلف، همگی زمینه­ های مختلف اکوتوریسم و طبیعت گردی را در کشورمان فراهم نموده است ولی متاسفانه هنوز مطالعات و اقدامات لازم برای بهره ­گیری منطقی و ایده ­آل از این ظرفیت ها صورت نگرفته است.

با این وجود، با اجرای برنامه های مطالعاتی دقیق، برنامه ریزی و مدیریت مناسب، به دلیل پتانسیل بالایی که برای فعالیت در زمینه گردشگری بر پایه طبیعت در ایران وجود دارد، می توانیم منتظر ظهور و شکوفایی تورهاي طبيعت گردي متنوع و همچنین آینده ای روشن و پررونق در حوزه گردشگری در کشورمان باشیم.

رئيس بنياد تاريخ و ميراث فرهنگي البرز *

حضور شرکت‌های فعال بین‌المللی در بخش خدمات گردشگری در ایران

 

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از ایرنا، علی‌ اصغر مونسان معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری  چهارشنبه ۲۷ دی ۹۶ در این دیدار ضمن تبریک پست جدید دبیرکلی و آرزوی موفقیت برای زوراب پلولیکاشویلی در سمت جدید، اظهار کرد: «سازمان میراث‌فرهنگی ایران در حال تدوین یک برنامه راهبردی در زمینه توسعه گردشگری است و تصمیم دارد در یک دوره هشت ساله ظرفیت جذب گردشگر را از میزان سالانه ۵میلیون نفر به ۲۰میلیون نفر افزایش دهد.» 

او افزود: «دولت ایران به‌عنوان عضو سازمان جهانی گردشگری انتظار دارد از همکاری و حمایت این سازمان در این زمینه و نیز تشویق شرکت‌های فعال در حوزه‌های هتل‌سازی، هتلداری و گردشگری عضو وابسته سازمان برای سرمایه‌گذاری و حضور فعالانه در بازار ایران برخوردار شود.» 

زوراب پلولیکاشویلی نیز ضمن تشکر از حمایت جمهوری اسلامی ایران از انتخاب او به‌عنوان دبیرکل سازمان جهانی گردشگری و با تأکید بر علاقه‌مندی خود به حفظ ارتباطات خوب سازمان با جمهوری اسلامی ایران و با اشاره به ۵۰۰ شرکت فعال در بخش هتل‌سازی، هتلداری و مدیریت بخش گردشگری که عضو وابسته سازمان جهانی گردشگری هستند، از برنامه سازمان خود برای حمایت عملی از برنامه توسعه گردشگری در ایران از جمله در زمینه آموزشی خبر داد. 

او افزود: «اجلاسی که قرار است این شرکت‌ها در سال آینده با حمایت سازمان جهانی گردشگری در ایران برگزار کنند، فرصتی بسیار خوب برای معرفی توسعه بخش گردشگری ایران و پروژه‌های سرمایه‌گذاری در این زمینه و فرصتی برای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط ایران است.» 

همچنین معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران که هم‌زمان با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی گردشگری به مادرید سفر کرده است، با وزیر انرژی و گردشگری اسپانیا دیدار و گفت‌و‌گو کرد. 

مونسان در دیدار با آلوارو نادال با اشاره به ۷هزار سال تاریخ و تمدن ایران و وجود بیش از یک‌میلیون سایت تاریخی در کشورمان و دارا بودن بیش از ۴۸۰ موزه تاریخی و ظرفیت‌های عظیمی برای جذب گردشگر فرهنگی خارجی، اظهار کرد: «دولت جمهوری اسلامی ایران تصمیم دارد با جذب سرمایه‌گذاری خارجی زیرساخت‌های لازم برای افزایش تعداد گردشگران به چهار برابر در هشت سال آینده را فراهم سازد و این برنامه توسعه‌ای با برخورداری از مشوق‌های دولتی فرصت مغتنمی برای حضور شرکت‌های اسپانیایی در بازار ایران نیز فراهم کرده است.» 

نادال نیز در این دیدار با اشاره به اهمیت ایران به عنوان کشوری با تاریخ و تمدنی کهن و با تأکید بر روابط دوستانه سیاسی دو کشور و ظرفیت‌های فراوان همکاری در زمینه زیرساخت‌های گردشگری به توانمندی و تجارب فراوان اسپانیا در زمینه احداث هتل، هتلداری و مدیریت گردشگری اشاره کرد و آمادگی کشورش را برای همه گونه همکاری اعلام کرد. 

وزیر گردشگری اسپانیا با اشاره به میزبانی کشورش از ۸۲میلیون گردشگر خارجی در سال ۲۰۱۷ و کسب مقام دوم جهانی در زمینه جذب گردشگر و برگزاری سالانه نمایشگاه بین‌المللی گردشگری موسوم به فیتور در مادرید به‌عنوان یکی از سه نمایشگاه بزرگ و معتبر جهان اظهار کرد: «اگر بخش‌های مختلف زیرساختاری همزمان و متناسب با هم رشد کنند، امکان افزایش بدون مشکل جذب گردشگر نیز فراهم می‌شود.» 

او شرکت‌های اسپانیایی فعال در صنعت گردشگری را در عرصه بین‌المللی بسیار قوی و موفق ارزیابی کرد و از اراده دولت اسپانیا برای تشویق سرمایه‌گذاران اسپانیایی برای حضور در بازار ایران سخن گفت.

برنامه‌ریزی برای جذب سالانه ۲۰میلیون گردشگر در افق ۲۰۲۵

به‌گزارش ایرنا، سعید اوحدی معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری روز پنجشنبه ۲۸ دی ۹۶ در نخستین همایش بین‌المللی «چشم‌انداز توسعه روابط ایران و چین با محوریت گردشگری و تجارت» در محل هتل لاله تهران افزود: «رابطه فرهنگی ایران و چین از سابقه‌ای بیش از ۲هزار سال برخوردار است.» 

به گفته این مقام مسئول، سفر سال گذشته رئیس‌جمهوری چین به ایران و تاکید بر طرح «یک جاده، یک کمربند»، همچنین هدف‌گذاری ۱۰۰میلیون دلاری در حجم تجاری طرفین، حاکی از برنامه‌ریزی گسترده مسئولان دو کشور برای توسعه همه جانبه روابط است. 

او با اشاره به گردش مالی ۱۴۰۰میلیارد دلاری صنعت توریسم در جهان و سهم ۱۰درصدی آن از تولید ناخالص ملی کشور‌ها، یادآور شد: «در حالی که گردشگری به‌عنوان یکی از سه صنعت اصلی پیشران اقتصادی جهان مطرح است، اما از جایگاه بالایی در اقتصاد کشورمان برخوردار نیست و سهم ایران از گردش مالی یاد شده تنها نیم درصد است.» 

اوحدی ادامه داد: «این در حالی است که ایران جزو چهار کشور بر‌تر جهان در زمینه صنایع‌دستی، دارای مقام هشتم در زمینه سایت‌ها و مناطق گردشگری، مقام پنجم در اکوتوریسم و تنوع آب و هوایی و رتبه دوازدهم در جاذبه‌های تاریخی است و ۲۲ اثر ثبت‌شده جهانی و بیش از یک میلیون اثر ملموس و ناملموس فرهنگی دارد.» 

او اظهار کرد: «جایگاه ایران از نظر زیرساخت‌های گردشگری در بین ۱۳۶ کشور جهان، صدوهفدهم است، در زیرساخت‌های هوایی دارای رتبه ۸۹ و از بین ۱۱۲۳ هتل موجود کشور فقط ۳درصد آن‌ها پنج‌ستاره‌اند.» 

معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تصریح کرد: «هنوز راه طولانی با بسترسازی مناسب برای توسعه گردشگری در کشور وجود دارد؛ در حالی که به فرموده رهبر معظم انقلاب، حوزه جذب گردشگر یکی از کم‌هزینه‌ترین حوزه‌ها برای توسعه اقتصادی است.» 

او همچینن به کلام دیگری از مقام معظم رهبری اشاره کرد که ایشان خواستار افزایش عدد ورودی گردشگران به کشور به بیش از پنج‌برابر رقم فعلی شدند. 

ایران، بهشت سرمایه‌گذاران خارجی

اوحدی تصریح کرد: «در حوزه قوانین، یکی از مترقی‌ترین قوانین و مقررات در حوزه جذب سرمایه‌گذاری در جهان متعلق به ایران است که در آن، هیچ ریسکی متوجه سرمایه‌گذار نیست.» 

معاون سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یادآوری کرد: «دولت ایران ریسک مصادره سرمایه‌ خارجی‌ها را پذیرفته و علاوه بر آن، سرمایه، سود و ارزش افزوده سرمایه‌گذاران خارجی مشمول بیمه است؛ همچنین سرمایه‌گذاران می‌توانند هر زمان که اراده کنند سود و سرمایه خود را به ارز خارجی از کشور خارج کنند.» 

او اضافه کرد: «هر اختلاف نظری که برای سرمایه‌گذاران خارجی در طول فعالیتشان در کشور پیش آید، می‌توانند موضوع را در مجامع جهانی مطرح کنند و همچنین سه سال ویزا در اختیار سرمایه‌ گذاران و خانواده‌های آنان قرار خواهد گرفت.» 

اوحدی همچنین از معافیت ۱۰۰درصدی مالیات سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری و بوم‌گردی در مناطق برخوردار کشور به مدت پنج سال و افزایش آن تا ۱۰ سال در مناطق کمتر برخوردار و محروم خبر داد. 

همایش بین‌المللی «چشم انداز توسعه روابط ایران و چین با محوریت گردشگری و تجارت» در نظر دارد به‌صورت کاملاً منسجم و تخصصی به بررسی این مهم پرداخته و با ارائه راهکارهای اثربخش به ارگان‌های دولتی و فعالان بخش خصوصی، دیدگاهی صحیح و واقع‌گرایانه از فرصت‌های پیش رو در ایران بدهد. 

 چشم‌انداز روابط گردشگری ایران و چین، ضرورت تمرکز بر شناخت بازار گردشگری چین، نقش ایران و چین در توسعه گردشگری جاده ابریشم، نقش اتاق‌های بازرگانی و تشکل‌های تجاری و صنعتی در توسعه مناسبات، سابقه گردشگری میان دو کشور و ظرفیت‌های توسعه گردشگری ایران و چین، فرصت‌های تجاری خرد و کلان بخش‌های خصوصی در حوزه گردشگری ایران و چین و نقش تفاهم‌نامه‌های خواهرخواندگی در توسعه روابط بین شهری ایران و چین، محورهای اصلی این همیش را تشکیل می‌دهند. 

همچنین، توسعه همکاری‌های استانی میان ایران و چین، زمینه سازی برای جذب سرمایه‌های خارجی در حوزه گردشگری، تبیین نقش زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی در توسعه صنعت گردشگری، بررسی نقش شناخت روحیات، الگوهای رفتاری و علائق و سلایق گردشگران چینی، تبیین شیوه صحیح ارتباط بهتر و خدمات موثر‌تر در خدمات دهی به گردشگران چینی، روش‌های بهبود و اصلاح نظام مالی تا به‌ثمر رسیدن یک نظام کارا، مطمئن و با ثبات، بررسی نقش زبان چینی و زبان فارسی برای ایجاد بستر مناسب برای جذب گردشگر و خدمات بهتر به مسافران چینی و دستیابی به راهکارهای عملی و علمی مبتنی بر رفت‌و‌آمد بازرگانان و تقویت گردشگری تخصصی و استفاده از تجربیات تجار موفق ایرانی و چینی، اهداف اصلی این همایش است.

پیام تسلیت به مدیرکل میراث‌فرهنگی صنايع دستي و گردشگري استان گلستان

 «انالله و انا الیه راجعون

جناب آقای کریمی

مدیر کل محترم میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان

با کمال تأسف درگذشت والده گرامیتان را صمیمانه تسلیت گفته، از درگاه خداوند منان برای آن فقیده سعیده آمرزش، رحمت و رضوان الهی و برای جناب‌عالی سلامتی و طول عمر توأم با توفیق خدمت بیشتر به جامعه و برای سایر بستگان عزادار صبر و اجر مسئلت می‌کنم.»

سيامك صحافي

رئيس بنياد تاريخ و ميراث فرهنگي البرز

کشف بقایای کوره‌های سفال‌پزی و کشف گور دسته‌جمعی در شهر تاریخی گرگان

 

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری استان گلستان، ابراهیم کریمی مدیرکل میراث‌فرهنگی این استان روز سه‌شنبه ۲۶ دی ۹۶ با اعلام این خبر یادآور شد: «گروه کاوش و گمانی‌زنی شهر تاریخی گرگان (جرجان) به سرپرستی محمد مرتضایی عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان‌شناسی از تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۶ برای انجام بررسی و گمانه‌زنی فصل هفتم پژوهش‌های باستان‌شناسی شهر تاریخی جرجان به شهرستان گنبد کاووس اعزام شد و فعالیت خود را شروع کرد.» 

او ادامه داد: «در این فصل از کاوش بقایایی از کوره‌های سفال‌پزی کشف شد که در آن سفالینه‌های معروف شهر تاریخی گرگان (جرجان) پخت می‌شده است و در موزه‌های معتبر دنیا نگهداری می‌شود و منصوب به این شهر تاریخی است.» 

کریمی اضافه کرد: «علاوه بر کشف کوره‌های سفال‌پزی در کاوش‌ها سه‌پایه‌های نگهدار سفال و توپی‌های کوره سفال‌پزی نیز کشف شد.» 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان در ادامه به کشف گور دسته جمعی در فصل هفتم کاوش این شهر تاریخی اشاره کرد و افزود: «در بالای کوره‌های سفال‌پزی گور دسته جمعی کشف شد که ذهن باستان‌شناسان را به خود معطوف کرد و بقایای هفت تا هشت اسکلت کشف‌شده مورد مطالعات انسان‌شناسی و موارد ژنتیکی توسط متخصصان در حال انجام است که در آینده نتیجه این مطالعات در مقالات و کتاب‌ها چاپ و ارائه خواهد شد.» 

او با اشاره به سیستم شهرسازی شهر تاریخی گرگان (جرجان) گفت: «این شهر بر اساس سیستم شهرسازی احداث شده که دارای شبکه‌های فاضلاب شهری است و خیابان‌های آجر فرش، کوچه‌های فرعی و راسته بازار‌ها و کارگاه‌های صنعتی، مراکز علوم دینی و مذهبی و مساجد هر کدام در یکی از محله‌ها قرار داشتند از مشخصات سیستم شهر سازی این شهر تاریخی است.» 

کریمی در ادامه گفت: «یکی از کارگاه‌های تولید سفال در بخش صنعتی این شهر تاریخی نیز کشف شد که امیدواریم با ادامه کاوش‌ها در سال‌های آتی به تایج قابل توجهی دست یابیم.» 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان در پایان خاطر نشان کرد: «شهر تاریخی گرگان (جرجان) یکی از چهار شهر مهم دوران اسلامی بعد از شهر ری، نیشابور و توس است که این شهرتاریخی در شهرستان گنبدکاووس قرار دارد و با شماره ۷۲۶ در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.»

تلاش ایران برای ثبت جهانی سایر کلیساهای مهم ارامنه

به‌گزارش میراث‌آریا محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در شب فرهنگی ارمنستان گفت گفت: «برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی بهترین و موفق‌ترین مسیر برای معرفی فرهنگ مشترک است. میراث فرهنگی حلقه اتصال ملت‌ها و زمینه‌ساز تعاملات مؤثر و نزدیکی ملت‌هاست، ما برای داشتن آینده‌ای روشن‌تر نیازمند درک و تفاهم هستیم و موزه‌ها در این میان نقش تأثیر‌گذاری دارند.» 

او افزود: «دو کشور همسایه ایران و ارمنستان بر اساس این اندیشه نمایشگاه مشترک را برگزار کردند. این نمایشگاه تأکیدی بر اهمیت این میراث مشترک، گامی برای تعاملات بیشتر و تأکیدی بر ریشه‌های مشترک دو کشور است. معرفی این میراث گامی در راستای حفظ بهتر و معرفی میراث‌فرهنگی به همگان است.» 

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تصریح کرد: «‌ما باور داریم که این نمایشگاه گامی مهم در گسترش ارتباطات فرهنگی بین ایران و ارمنستان بود و توانسته هموطنان ما را با این میراث آشنا کند. برای گسترش این ارتباط پویا تشکیل نمایشگاهی از آثار ایران در ارمنستان می‌تواند بسیار مؤثر باشد، مقدمات برگزاری این نمایشگاه در حال انجام است و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شاهد برگزاری این نمایشگاه باشیم.» 

او با بیان این‌که اشتراکات فرهنگی دو کشور دارای سابقه‌ای عمیق و طولانی است ادامه داد: «ما فهرست بلندی از کلیساهای ارامنه داریم که سه اثر از این میراث ارزشمند در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. تلاش داریم که سایر کلیساهای مهم ارامنه مانند کلیسای وانک اصفهان نیز به این پرونده اضافه شود.» 

طالبیان بیان کرد: «ما ظرفیت‌های زیادی برای همکاری داریم، اما باید اراده بیشتری برای اجرای برنامه‌های مشترک به‌ وجود بیاید. ما آمادگی خود را در زمینه چاپ و نشر، حفاظت و مرمت، کارگاه‌های آموزشی، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک و... بین ایران و ارمنستان اعلام می‌کنیم.» 

او افزود: «همچنین صحبت‌هایی با هیئت میراث‌ ناملموس یونسکو برای پرونده‌های مشترک انجام شده است. همچنین تهیه پرونده‌ای برای مسجد کبود ایروان و بحث مرمت آن نیز آغاز شده اما نیازمند همکاری شهرداری ایروان هستیم، زیرا اطراف این مسجد به‌لحاظ منظر میراثی نیازمند سامان‌دهی است. هم به‌لحاظ سیاسی و هم فرهنگی کشور درشرایط بسیار خوبی قرار دارد و همراهی سفیر ایران در ارمنسان نیز در زمینه پرونده‌های مشترک می‌تواند بسیار مؤثر باشد.» 

شب فرهنگی ارمنستان تأکیدی دوباره بر علایق مشترک

جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران در این مراسم گفت: «نمایشگاه ارمنستان و ایران: خاطره یک سرزمین سه ماه پیش گشوده شد و ما در موزه ملی ایران این افتخار را داشتیم که در این مدت میزبان آثاری نفیس از فرهنگ کهن ارمنستان در تهران باشیم. در طول مدت این سه ماه، رویدادهای ارزشمندی در موزه ملی ایران مانند برگزاری شش نشست علمی (با حضور چهار پژوهشگر از ایران و دو پژوهشگر از ارمنستان) در حاشیه این نمایشگاه رخ داد.» 

او افزود: «در مجموع ۴۵هزار و ۹۶ نفر از نمایشگاه بازدید کردند که بیش از ۷۰‌درصد ایرانی و حدود ۳۰‌درصد از سایر ملیت‌ها بودند. تعداد زیادی از هموطنان ارمنی ما، با علاقه‌مندی از این نمایشگاه و موزه بازدید کردند و این دستاورد بزرگی برای ماست که موزه‌ای برای همه هموطنانمان باشیم.» 

مدیر موزه ملی ایران ادامه داد: «بیش از ۶۰۰ بازدیدکننده نظرات خود را درباره نمایشگاه در دفتر یادبود موزه ثبت کردند. تور مجازی نمایشگاه به همت شرکت سمینگ‌هاوس آماده و در وب بارگزاری شد که در دسترسی همگان است.» 

او افزود: «راهنمای صوتی نمایشگاه به دو زبان تهیه شد که بازدیدکنندگان از طریق گوشی همراه به آن دسترسی دارند. طی مدت نمایشگاه تورهای بازدید ویژه کودکان برگزار شد که نتایج آن به‌صورت آثار هنرهای تجسمی در نمایشگاهی جانبی باعنوان "ارمنستان و سیلا در خاطره کودکان پارس" تا ۶ بهمن ۹۶ قابل بازدید است. این برنامه به همت آموزشگاه هنرهای تجسمی بادبادک و موزه مجازی بین‌المللی هنر کودک و بخش کودکان موزه ملی ایران صورت گرفته است.» 

نوکنده خاطرنشان کرد: «بازدید کار‌شناسان و رئیسان موزه‌های بزرگ جهان مانند بازدید رئیس موزه بریتانیا ازجمله مواردی بود که در طول برگزاری این نمایشگاه صورت گرفت. همچنین بروشور‌های مستقلی به سه زبان فارسی، ارمنی و انگلیسی در اختیار بازدیدکنندگان قرار گرفت.» 

او افزود: «یک کتاب نیز در مورد کتیبه‌های اورارتویی (در دو نسخه فارسی و ارمنی) و کاتالوگ سه‌زبانه (فارسی/ انگلیسی/ ارمنی) نمایشگاه منتشر شد که امروز شاهد رونمایی این دو کتاب خواهیم بود.» 

مدیر موزه ملی ایران ادامه داد: «بی‌شک همه این رویدادهای ارزشمند را مدیون همکاری دلسوزانه و تنگاتنگ موزه تاریخ ارمنستان، سفارت جمهوری ارمنستان در تهران، مدیران ارشد سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری هستیم. در طول هشتاد سال گذشته نمایشگاه‌های متعددی در موزه ملی ایران تشکیل شده اما نمایشگاه حاضر نخستین نمایشگاه بزرگ خارجی موزه ملی ایران است. برگزاری این نمایشگاه باعث گشایش دوباره دریچه‌های گفت‌وگو بین دو ملت بزرگ ارمنستان و ایران شد و یادآور دیرینگی همزیستی و ریشه‌های مشترک تاریخی این دو سرزمین همسایه است. امیدوارم با برپایی این نمایشگاه توانسته باشیم ارزش‌های میراث کهن این دو سرزمین را بیشتر معرفی کنیم و اهمیت این فرهنگ‌های دیرینه را به بازدیدکنندگان منتقل کنیم.» 

او افزود: «تردیدی نیست برنامه شب فرهنگی ارمنستان تأکیدی دوباره بر علایق مشترک و فرصتی دیگر برای آشنایی با فرهنگ غنی ارمنستان است.» 

این نمایشگاه‌ها پنجره‌ای را به فرهنگ و تمدن جامعه باز می‌کنند 

محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در این مراسم گفت: «ثروت‌های پایدار جامعه ثروت‌های اجتماعی هستند، ثروت‌هایی که هیچ‌گاه هیچ قدرتی قادر به از بین بردن آن‌ها نیست. مشاهیر و داشته‌های فرهنگی ما و ارمنستان با حملات سیاسی آسیب نمی‌بیند اما دیگر ثروت‌ها همیشه در معرض نابودی و تهدید هستند.» 

او افزود: «سازمان میراث‌فرهنگی این افتخار را دارد که از این ثروت‌های بزرگ اجتماعی پاسداری کند. راهی که امروز تا حدودی شاهد نتایج پیمودن آن هستیم راهی طولانی است، زیرا تغییر دادن فرهنگی نادرست در جامعه‌ای بسیار دشوار است.» 

مدیرکل امور موزه‌‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی گفت: «در سال ۲۰۰۱ با تصویب سال گفت‌وگوی تمدن‌ها در سازمان ملل زمانی که قرار شد داشته‌های فرهنگی جوامع به اشتراک گذاشته شود، بخش زیادی از جامعه این مفهوم و اشتراک‌گذاری ثروت‌های فرهنگی را مذمت می‌کرد ولی با استمرار و مقاومت بخش‌های مربوط به‌ویژه تلاش‌های معاون میراث‌فرهنگی‌ و مدیر موزه ملی شاهد این هستیم که این دیدگاه تغییر کرده است.» 

او بیان کرد: «چنین نمایشگاه‌های سفرای فرهنگی جامعه هستند و پیام صلح و دوستی را به‌همراه دارند. این نمایشگاه‌ها پنجره‌ای را به فرهنگ و تمدن جامعه باز می‌کنند. چنین رویدادهایی یک نیاز اجتماعی است. مردم ایران و ارمنستان قطعا احساس کردند که باید بیشتر به‌هم نزدیک شوند.» 

کارگر با بیان اینکه امروز فرهنگ‌ها نیاز به این دارند که بیشتر هم را بشناسند و انسان‌های کشورهای مختلف نیاز به بستری دارند که بیشتر با هم آشنا شوند تصریح کرد: «ارمنستان این دست دوستی را به سمت ما آورد. ما نیز در مقام میزبانی تلاش کردیم امانت‌د‌ار خوبی برای داشته‌های فرهنگی ارمنستان باشیم. قطعا امروز ارمنستان برای ما و مردم جایگاهی دارد که پیش از نمایشگاه صاحب این جایگاه نبود.» 

هر فعالیت و رویداد صحیح موزه‌ای یک هم‌گرایی نزدیک است 

سیداحمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم نیز در ادامه این مراسم گفت: «در دو دهه گذشته ایکوم محور فعالیت‌های خود را در همه کشورهای دنیا حول دو مسئله اساسی قرار داده، این دو مسئله اساسی محیط‌زیست و صلح هستند. هم‌گرایی بین گروه‌های اجتماعی از مهم‌ترین فعالیت‌های ایکوم است، هر فعالیت و رویداد صحیح موزه‌ای یک هم‌گرایی نزدیک است که کینه‌ها را از بین می‌برد. موزه‌ها نیز از طریق برگزاری رویدادهایی از این دست از تمام نهادهای فرهنگی برای رسیدن به این مهم، مؤثر‌تر عمل می‌کنند. در واقع موزه‌ها غبار فراموشی را از پیشینه فرهنگ‌ها می‌زدایند.» 

او افزود: «ایکوم در طول سال‌های گذشته با همکاری موزه‌داران ایرانی کمیته ملی ارمنستان را تشکیل داده و موزه‌داران ارمنستان نخست عضو کمیته ایکوم ایران شدند تا بتوانند ایکوم ارمنستان را تشکیل دهد، این یعنی همکاری بین‌موزه‌ای است. این هم‌گرایی خاطره مشترک امری طبیعی در تاریخ این کشور است.» 

محیط طباطبایی ادامه داد: «اگر فرهنگ ارمنستان را از فرهنگ ایران و فرهنگی ایران را از فرهنگی ارمنستان جدا کنیم، فرهنگ‌هایمان دچار خسران می‌شود.» 

در آینده نیز شاهد برنامه‌های مشترک بین ایران و ارمنستان خواهیم بود

آرداشس تومانیان سفیر ارمنستان در ایران نیز در این مراسم گفت: «دو سال قبل برای اولین‌بار به‌عنوان یک بازدید کننده معمولی به موزه ملی ایران آمدم. در طول سه سالی که سفیر ارمنستان در ایران هستم با نهاد‌ها و سازمان‌های زیادی در ارتباط بودم، اما فضا، اقدامات و رویکرد منابع انسانی این مجموعه برای من بسیار جالب توجه بود.» 

او افزود: «در جلسات مشترک همکاری دو جانبه بین موزه‌های ایران و ارمنستان و برگزاری نمایشگاه‌ها مشترک در دستور کار قرار گرفت، ده ماه بعد از اولین نشست ما، با حضور رؤسای جمهوری دو کشور ایران و ارمنستان سند مربوط به همکاری میان‌ موزه‌‌ها به امضا رسید که پیرو آن این نمایشگاه ۹۰ روز پیش با ۱۰۳ اثر از موزه ارمنستان در موزه ملی ایران افتتاح شد.» 

سفیر ارمنستان در ایران گفت: «این نمایشگاه یک اتفاق بزرگ در طول حیات موزه ملی ایران در زمینه همکاری بین موزه‌ای از نظر عمق و تعداد اشیای به‌نمایش‌گذاشته شده است، این نمایشگاه که در سه قسمت قبل از اوراتور، اوراتور و پسا‌اوراتور برگزار شد، فرصتی استثنایی است تا بتوانیم یکی از فرهنگ‌های باستانی مهم یعنی فرهنگی اوراتور را به ایرانیان معرفی کنیم.» 

او تصریح کرد: «این فرصتی استثنایی بود که تاریخ پنج‌هزار ساله ارمنستان را معرفی کنیم، همان‌گونه که مدیر موزه ملی ایران اعلام کرد بیش از ۴۵هزار نفر از این نمایشگاه بازدید کردند. این افراد شامل هزاران دانشجو، صد‌ها استاد و کار‌شناسان، گردشگران خارجی و ملت ایران بودند.» 

تومانیان خاطرنشان کرد: «ارمنستان و ایران کشورهای همسایه هستند و دو ملت مسیر طولانی تاریخی را با یکدیگر طی کردند. مسائل و مشکلات حادی بین ایران و ارمنستان وجود ندارد و تمام نهادهای ذی‌ربط بدون هیچ مشکلی با همدیگر همکاری می‌کنند.» 

او افزود: «معتقدم که دوستی‌ها و صمیمیت‌ها بین ملت‌ها زمانی صورت می‌گیرد که واقعیت‌ها و تاریخ دو کشور به نمایش گذاشته شود. موزه‌ها جزو تاریخ هر فرهنگ و کشوری هستند. زمانی که دو کشور از هم شناخت دارند، با هم آشنا هستند، درک عمیقی از همدیگر دارند، گذشت دارند و همدیگر را می‌فهند می‌توانیم بگوییم که روابط بین این دو کشور مستحکم است و در سطح خوبی قرار دارد. اگرچه که روابط ایران و ارمنستان خوب است اما اقدامات زیادی برای توسعه روابط این دو کشور داریم که باید انجام دهیم.» 

سفیر ارمنستان در ایران با بیان این‌که هدف اصلی این نمایشگاه این بود که فرهنگ و تاریخمان را به همدیگر بشناسانیم ومعرفی کنیم خاطرنشان کرد: «طبق هم‌فکری‌هایی که با مدیرموزه ملی ایران به‌عمل آمد در آینده نیز شاهد برنامه‌های مشترک بین ایران و ارمنستان خواهیم بود. امروز پرده برگزاری باشکوه این نمایشگاه سه ماهه بسته خواهد شد. من معتقدم که دو ملت زمانی روابط مستحکمی خواهند داشت که این روابط در روابط فرهنگی و تاریخی دو کشور ریشه داشته باشد.» 

در پایان این نمایشگاه همچنین دو کتاب از «کتیبه‌های میخی اورارتور» و «کاتالوگ نمایشگاه مشترک ایران و ارمنستان: خاطره یک سرزمین» رونمایی شد.

وضعيت آشفته كاروانسراي خرگوشي

 

کاروانسرای قلعه خرگوشی به شماره ثبت ملي ۲۲۳۶ از مهم‌ترین کاروانسراهای دوره صفوی است. این کاروانسرا نزدیک باتلاق "گاوخونی" در جاده قدیمی یزد - اصفهان و در جنوب غربی اردکان یزد و ۶۰ کیلومتری عقدا و در فاصله هفت کیلومتری روستای کاییون قرار دارد. قلعه خرگوشی یکی از همان ۹۹۹ کاروانسرایی است که به دستور شاه‌عباس صفوی و توسط معمارهای ندوشنی ساخته شده ولی دهه شصت و در تقسیمات جدید کشوری به اردکان ملحق شد .این کاروانسرا شامل صفه‌ها، حجره‌ها و اصطبل است. سردر آن دارای دو طبقه که طبقه دوم شاه نشین است. در داخل رباط هجده صفه وجود دارد، صفه بزرگ تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار دارد و دارای محراب و نمازگاه است. در چهار گوشه رباط، چهار مدخل برای ورود به طویله دیده می‌شود و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است.موقعیت بکر این کاروانسرا باعث شده که اکنون یکی از رصدگاه‌های کشور به شمار رود. متاسفانه به دلیل کم توجهی به این بنای تاریخی پایه‌ها و دیواره‌های سنگی کاروانسرا به مرور زمان در حال تخریب است.

=================

كميسيون حفاظت و مرمت آثار تاريخي بنياد تاريخ و ميراث فرهنگي البرز

محصول بذرپاشی گردشگری در سال ۹۶ را سال ۱۴۰۰ برداشت می‌کنیم

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، مجتبی میرحسینی معاون گردشگری این استان ،روز دوشنبه ۲۵ دی ۹۶ افزود: «هزینه سفر به سیستان و بلوچستان بالاست و برای ارزان‌سازی آن باید برنامه‌ریزی‌هایی صورت گیرد.» 

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان گفت: «با توجه به شناسایی قطب‌ها و کانون‌های گردشگری در استان تمرکز ویژه‌ای با به‌کارگیری همه ظرفیت‌ها برای توسعه باید داشته باشیم.» 

میرحسینی گفت: «باید براساس ظرفیت‌های هر کدام از بخش‌ها و شهرستان‌های استان برنامه‌ریزی برای توسعه صنعت گردشگری را در دستور کار قرار دهیم.» 

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه مقرر شده است قطار زاهدان به تهران تبدیل به فرصت ویژه‌ای برای ارزان‌سازی سفر شود، بیان کرد: «۸۰درصد واگن‌های این قطار اشغال است و باید با طراحی بلیط جدید با امکان اقامت در سایر مقصد‌ها و ادامه مسیر به سمت مقصد زاهدان انگیزه سفر به استان سیستان و بلوچستان را افزایش دهیم.» 

او افزود: «گردشگران می‌توانند خودروهای خود را با هزینه بسیار کم با قطار حمل کنند.» 

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان گفت: «تقریبا ۳۰ رویداد را در تقویم رویدادهای استان ثبت کردیم که سعی داریم بعضی از این رویداد‌ها را به صورت ملی و بعضی را نیز به صورت بین‌المللی تعریف و به ثبت برسانیم.» 

میرحسینی تصریح کرد: «تا پایان سال ۹۶ دو موضوع مهم داریم که مهم‌ترین آن شرکت در نمایشگاه بین‌المللی تهران است و فرصت دیگر نوروز است که رالی خانوادگی ملی را برای این ایام برنامه‌ریزی کرده‌ایم که بخشی از مسیر این برنامه از استان سیستان و بلوچستان عبور می‌کند و جوایز ارزنده‌ای دارد.» 

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان ادامه داد: «با توجه به اینکه گردشگری تجاری رونق بیشتری در سیستان و بلوچستان دارد، موضوع برگزاری جشنواره خرید در استان مطرح شد و باید از این فرصت برای معرفی هرچه بیشتر استان استفاده کنیم.» 

او گفت: «در دو سال گذشته برای گروه‌های مرجع گردشگری ایران مانند راهنمایان گردشگری، مدیران آژانس‌های مسافرتی، فعالان طبیعت گردی، و به تعبیری رهبران فکری سفر و گردشگری، فم‌تورهای آشناسازی برگزار کردیم و موفق شدیم تا حدودی تغییر نگاه را نسبت به این استان به‌وجود بیاوریم.» 

میرحسینی با اشاره به اینکه در حوزه اشتغال و معیشت مردم، گردشگری حرف اول را در دنیا می‌زند، بیان کرد: «درآمد گردشگری در دنیا یک تریلیارد و ۲۰۰میلیارد دلار است و در ایران با اندکی تغییر سیاست‌گذاری حتما فرصت‌های جدیدی برای توسعه گردشگری و رشد اقتصادی ایجاد می‌شود.» 

معاون گردشگری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مدعی هستیم که می‌توانیم برای همه اقشار جامعه کسب و کار تعریف کنیم، افزود: «همزمان با طرح اشتغال و تسهیلات در سال گردشگری همه فارغ‌التحصلان دانشگاه‌ها در هر رشته‌ای که تحصیل می‌کنند می‌توانند به عنوان توراپراتور مجازی در حوزه گردشگری مشغول به کار شوند و حقوق دریافت کنند.»

تبریز، اولین «شهر گردشگر» ایران در تحقق اقتصاد بدون نفت

امروز در جهانی که گسترش خدمات به‌عنوان عنصری راهگشا و کلیدی در ایجاد جهش اقتصادی نقش ایفا می‌کند، چاه‌های نفت آرام آرام جای خود را به مؤلفه‌هایی بسیار کم‌هزینه‌تر و در عین حال سودآورتر و پایدارتر همچون داشته‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی می‌دهند. آنچه بیش از پیش اهمیت این سخن را نمایان می‌سازد برخورداری بالای ایران اسلامی از گنجینه هویت و فرهنگ و تاریخ است.

وجود جاذبه‌های بی‌شمار و منحصر به فرد تاریخی و طبیعی این مجال را برای این سرزمین بوجود آورده است تا با تکیه بر داشته‌هایی از این دست، راه را برای توسعه و ایجاد جهش در عرصه اقتصادی فراهم ببیند.  مواردی که ذکر آن‌ها رفت و نیز ایجاد یک رابطه متقابل بین اقتصاد و گردشگری در شهری که به پویایی اقتصاد و پیشینه سترگ تاریخی اشتهار دارد امری است که در عین سادگی نیاز به ظرافت‌های خاصی دارد. صحبت از تبریز است، شهری که عظمت تاریخی آن و قدرت اقتصادی مثال زدنی‌اش در طول تاریخ همچون تاروپود فرشی پرنقش و نگار و فاخر در هم تنیده است و در این معنا همین بس که بزرگترین بازار سرپوشیده تاریخی دنیا را که در طول تاریخ قدرتمندترین و بزرگترین گردش مالی را در اختیار داشته، در خود جای داده است.

همان‌گونه که بازار تبریز در طول ادوار تاریخ نقش پررنگی در اقتصاد تبریز و معرفی آن به عنوان قطب اقتصادی جاده ابریشم و هم از منظر گردشگران ایفا کرده است، امروز در بحبوحه رشد سریع خدمات و افول اقتصاد و تجارت مبتنی بر نفت، وقت آن رسیده است که صنعت پیشروِ گردشگری دِین تاریخی خود را در قبال خدمات بی‌شائبه بازار تبریز و دیگر داشته‌های ارزنده این شهر ادا کند.

صد البته وقتی سخن از داشته‌های ارزنده تبریز به عنوان نمونه‌ای مثال زدنی از «شهر گردشگر» می‌شود، شهری مهربان برای تمامی اقشار بویژه کودکان و سالمندان و معلولان، شهری نوعدوست و عاری از خشونت، شهری اخلاق‌مدار، قانونمند، شاداب، شهری پاک و مناسب برای بهتر زیستن ترسیم می‌شود که در سایه این ویژگی‌ها، بیش از پیش آماده میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی است.

بر این سفره هزاررنگ که برای گردشگران مهیا شده است بی‌شک باید آئین‌ها و سنت‌های شگرف و زیبا و صنایع دستی و هنرهای سنتی بی‌بدیل و چشم‌نواز را نیز افزود که هر آینه بر شایستگی تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری در سال 2018 صحه می‌گذارد.

سال 2018 برای کشور ما محمل 2 رویداد بزرگ بین‌المللی در عرصه گردشگری است؛ انتخاب همدان به عنوان پایتخت گردشگری آسیا در سال 2018 از سوی وزرای گردشگری کشورهای آسیایی و انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018، که هر دو را باید به فال نیک گرفت و از چنین فرصت‌های بی‌نظیری، فراتر از شهرهای انتخاب شده، در راستای معرفی تمامی ظرفیت‌های گردشگری کشورمان بهره جست.

«تبریز 2018» می‌تواند دریچه‌ای باشد که از روزنه آن و از مسیر معرفی این شهر به عنوان قطب گردشگری، اقتصاد تبریز و به تبع آن بازار جهانی این شهر رونق شایسته و در خور خود را باز یابد و هر خشت بازار تبریز نیز به چاه نفتی بدل شود که موتور محرکه اقتصاد این شهر را جانی دوباره بخشد.

این بار تبریز مهربان و راست قامت، آماده می‌شود تا با حرکت در مسیر پر نشاط و پر جاذبه گردشگری، رونق اقتصادی را بازتعریفی دوباره کند و همچون همیشه، اولینی دیگر را به کارنامه پر افتخار خود بیفزاید: «تبریز، اولین شهرِ گردشگر ایران در تحقق اقتصاد بدون نفت»، به امید تحقق آن روز

*معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری

نخستین باستان‌جانورشناسی تدفین اسب در کورگان ابللو آذربایجان شرقی

به‌گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمد فیض‌خواه سرپرست کاوش باستان‌شناسی کورگان ابللو ،روز دوشنبه ۲۵ دی ۹۶ با اعلام این خبر گفت: «پس از برداشتن سنگ‌های بزرگ و انباشت خاک که روی اسکلت‌ها را پوشانده بود، مشخص شد دو تدفین به‌طور کامل در ترانشه کاوش قرار داشته است.»

به گفته این باستان‌شناس، تنها جمجمه و بخشی از استخوان لگن و رانِ تدفین سوم در این ترانشه آشکار شد و دیگر اجزا در دیوارۀ ترانشه دیگر کورگان باقی ماندند و امکان کاوش آنها در این فصل فراهم نشد. 

او افزود: «جالب توجه است که دقیقاً در زیر شکم و بین پاهای اسب دوم که نزدیک‌ترین فاصله را با کورگان دارد، یک سگ اهلی نیز دفن شده بود.» 

فیض‌خواه با بیان این نکته که استخوان‌های هر سه اسب، وضعیت حفاظتی مناسبی ندارند، گفت: «به‌خصوص استخوان‌های تخت نظیر جمجمه، کتف، مهره، دنده و لگن که بافت اسفنجی بیشتری دارند، بسیار شکننده بوده و برداشتن آنها به‌صورت سالم تقریباً امکان‌پذیر نیست و دلیل این امر، فشار وارد شدۀ سنگ‌های درشت و سنگینِ چیده شده روی جسد اسب‌ها است.»

 او همچنین از حفاظت اولیه با استفاده از محلول چسب و استون، پس از جدا کردن خاک از استخوان‌ها خبر داد و افزود: «استخوان‌های بلند نظیر بازو، ساعد، ران، درشت نی و غیره، وضعیت حفظ‌شدگی مناسب‌تری دارند.» 

این باستان‌شناس با اشاره به این که بیشتر قسمت‌های جمجمه و فک تقریباً شکسته و خرد شده هستند؛ اما دندان‌ها وضعیت مناسبی دارند، گفت: «برای انجام مطالعات و اندازه‌گیری بخش‌های مختلف، جمجمه به‌صورت یک‌جا برداشته شد تا در مراحل بعدی و با دقت نظر بیشتری روی آن کار شود.»

در ادامه حسین داودی، باستان‌جانورشناسی نیز گفت: «بررسی اولیه روی اسکلت‌ها نشان می‌دهد که هر سه اسکلت مربوط به اسب کاملاً بالغ هستند و برای تشخیص جنسیت آنها نیاز به بررسی دقیق‌تر روی اندام‌های مختلف وجود دارد، اما با توجه به دندان‌های نیش در فک پایین، احتمالاً هر سه اسب، نر باشند.» 

داودی برای بازسازی جثۀ اسب‌ها اندازه‌گیری اندام‌ها و تحلیل‌های متریک را لازم دانست و گفت: «اسب شماره یک که در شمالی‌ترین قسمت کشف شد، روی پهلوی راست و در جهت شمال‌غربی و جنوب‌شرقی دفن شده و پاها و دست‌های آن به یکدیگر چسبیده شده‌اند؛ به-طوری که تصور می‌شود آن را از مچ بسته‌اند.» 

او درباره اسب شماره 2 گفت: «جمجمۀ این اسب تقریباً به دست‌های اسب شماره یک چسبیده شده، روی پهلوی چپ و در جهت شرقی - غربی دفن شده است.» 

او افزود: «بین دست و پای این اسب، اسکلت یک سگ دفن شده که جمجمۀ آن از بین رفته و اندام‌های حرکتی آن باقی مانده است.» 

داودی از قرارگیری اسب شماره سه در نزدیکی دیوارۀ غربی ترانشه خبر داد و گفت: «این اسب در جهت شمالی - جنوبی و روی پهلوی راست دفن شده و جمجمۀ‌اش اندکی بالاتر از لگن اسب شماره دو قرار گرفته است.» 

او در پایان خاطر نشان کرد: «مطالعات باستان‌جانورشناسی برای کسب اطلاعات دقیق از جنسیت، سن، بازسازی اندازه و همچنین انجام آزمایش‌های دی‌ان‌ای باستانی در دست انجام است.» 

کورگان نوعی تدفین به‌صورت قبور تپه‌ای بوده که از هزاره چهارم تا هزاره یکم پیش از میلاد تداوم داشته است، نمونه اول کاوش کورگان در شرق روسیه انجام شده و گستره این کورگان‌ها در منطقه اوراسیا تا شرق اروپا وجود دارد.

این در حالی است که کورگان ابللو به همراه چندین کورگان اطرافش، یکی از شاخصه‌های فرهنگ کوچروی در اواسط هزاره دوم قبل از میلاد در منطقه آذربایجان (شمال‌غرب ایران) است. کاوش اضطراری کورگان اَبِللو در شناخت بخشی از دوره مفرغ جدید یعنی اواسط هزاره دوم قبل از میلاد منطقه کمک کرده و اهمیت باستان‌شناسی را برای اهالی منطقه بیشتر نشان داده است.

این کاوش گامی در راستای فرهنگ‌سازی برای حفاظت آثار تاریخی بوده و با هدف تاریخ‌گذاری و تشخیص ساختار معماری کورگان انجام شده است.

مجوز کاوش باستان‌شناسی کورگان ابللو توسط ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری صادر شده است.

اقدام غیراصولی شهرداری مشهد در تخریب مسجد تاریخی صاحب‌الزمان

 

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی، مرجان اکبری معاون میراث‌فرهنگی این اداره‌کل روز دوشنبه ۲۵ دی با اشاره به این اقدام شهرداری مشهد افزود: «این اثر تاریخی ۱۸۰ سال قدمت دارد و جزو میراث معنوی و تاریخی شهر مشهد محسوب می‌شود. تاکنون هیچ حکمی مبنی بر خروج این اثر تاریخی ارزشمند به میراث‌فرهنگی اعلام نشده است.» 

او افزود: «مسجد تاریخی صاحب‌الزمان که به مسجد حوض معجردار نیز مشهور است از آثار تاریخی گران‌بها در مشهد محسوب می‌شود اما شاهد بی‌توجهی مسئولان شهرداری در این زمینه هستیم.» 

معاون اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: «خیابان صفوی از قدیم محل آغاز آداب زیارت به حرم رضوی بوده و مردم از پایین پای حضرت تشرف پیدا می‌کردند.» 

او افزود: «بر همین اساس این مسجد بسیار حایز اهمیت است و از نظر تاریخی حتی برای حکما و سلاطین مسلمان نیز از محل این مسجد آداب زیارت حضرت رضا (ع) آغاز می‌شود. بنابراین چنین مسجدی به‌لحاظ ارزش‌های میراثی ناملموس و معنوی علاوه بر قدمت تاریخی آن بسیار مهم است.» 

اکبری در ادامه اجرای طرح نوسازی و بهسازی بافت فرسوده پیرامون حرم رضوی را موجب صدمات زیادی به بافت تاریخی و ارزشمند مشهد توصیف و بیان کرد: «اجرای این طرح تاکنون با صدمات فراوان به آثار تاریخی همراه بوده است.» 

او افزود: «این اثر تاریخی به شماره ۳۱۴۳۵ اسفند ۱۳۹۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بر اساس شکایت سال گذشته شهرداری مشهد به یکی از شعب دادگاه عمومی و انقلاب که برای نخستین بار اتفاق افتاد حکم بر ابطال ثبت ملی این اثر صادر شد.» 

اکبری ادامه داد: «با اعلام اعتراض اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی پرونده در دادگاه تجدیدنظر بررسی شد اما تاکنون حکمی در این خصوص به میراث‌فرهنگی ابلاغ نشده است.» 

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: «این اثر تاریخی دارای دو بخش انبار متعلق به دوران صفوی و مسجدی متعلق به‌‌ همان دوران است که در طول سال‌ها بازسازی و نوسازی دچار تغییراتی شده است.» 

او افزود: «آب‌انبار این اثر دارای کتیبه‌ای است مستند به خط رضا عباسی که بر قدمت تاریخی و ویژگی‌های معماری آن صحه می‌گذارد. این کتیبه هم‌اکنون در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. رضا عباسی هنرمندی است که کتیبه دور طاق حرم مطهر امام رضا(ع) نیز به خط او کتابت شده است.»

مرمت رباط زردان خراسان جنوبی پس از ۱۱ سال به‌پایان می‌رسد

به‌گزارش مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، محمد‌علی بزرگمهر کار‌شناسی ارشد مرمت بنا‌ها و بافت‌های تاریخی اداره‌کل میراث‌فرهنگی خراسان جنوبی روز دوشنبه ۲۵ دی ۹۶ با بیان این مطلب گفت: «اداره‌کل میراث‌فرهنگی خراسان جنوبی مرمت و حفاظت رباط زردان را در سال ۱۳۸۵ آغاز کرد و‌‌ همان زمان اقدام به جمع‌آوری آوار‌های فضاهای داخلی و پی‌بندی جرز‌ها کرد.» 

او افزود: «در فصل‌های بعدی مرمت رباط زردان، استحکام‌بخشی جداره‌ها و جمع‌آوری الحاقات خارجی بنا‌ها در دستور کار قرار گرفت و در سال ۱۳۹۶ از محل اعتبارات ملی بار دیگر این برنامه مورد توجه قرار گرفت. چنانچه بازسازی پوشش‌های فروخته این بنای ارزشمند دوره سلجوقی انجام شد.» 

بزرگمهر درباره منطقه زلزله‌خیز شهرستان زیرکوه گفت: «با توجه به زلزله‌خیز بودن منطقه تقویت سازه‌های سقف و جرز‌ها با کلاف و مهارهای آهنی انجام شد به نحوی که هم اکنون شواهد معماری کافی برای الگوبرداری برای این بازسازی‌ها در اثر موجود بود که بر همین مبنا در این فاز از مرمت تمام پوشش‌ها که شامل گنبدهای عرقچین در مابین تویزه‌ها و پوشش طاق آهنگ در صفه‌های طرفین شترخان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.» 

او افزود: «درحال حاضر بام‌سازی و آجرفرش بام رباط زردان در مراحل پایانی است و قرار است پس از پایان این فصل از مرمت، با توجه به بازسازی‌های انجام شده شاکله اصلی این بنا نمایان می‌شود.» 

شهرستان زیرکوه واقع در شمال شرقی استان خراسان جنوبی به‌علت حوادث طبیعی به‌ویژه زلزله‌های متعدد اغلب بناهای تاریخی و باف‌‌های مسکونی قدیمی خود را از دست داده است. در این میان در روستای زردان بنای تاریخی رباط زردان قرار دارد. گفته می‌شود، قدمت این بنا مطابق پرونده ثبتی این اثر تاریخی به دوره سلجوقی نسبت داده شده است. ولی با دقت در شواهد معماری و تأمل در وقایع تاریخی این منطقه به این نتیجه می‌رسیم که این رباط از مستحدثات دوره تیموری است. 

در طول زمان این رباط شواهد تاریخی متعددی را بر تن خود به یادگار گذاشته است. از‌جمله با توجه به ناامنی که در اوایل دوره قاجار در منطقه به خاطر هجوم مهاجمانی که از مناطق شرقی و شمال شرقی ایران به منطقه انجام می‌دادند این رباط با الحاقات متعدد به‌صورت یک قلعه دفاعی درآمده بود که همین بارگذاری نامتناسب بر سازهٔ اثر آسیب‌های فراوانی بر اثر وارد کرده بود. این عامل در کنار آسیب‌های طبیعی دیگر مانند زلزله و فرسایش ناشی از نزولات جوی و باد موجب شده بود تقریبا از این بنا یک پوشش باقی بماند که هم اکنون با مرمت‌ها و بازسازی‌های صورت گرفته شاکله این بنا نمایان شده است. 

بنای تاریخی رباط زردان در فاصله ۱۴۵ کیلومتری شمال‌شرق بیرجند مرکز استان ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی حاجی‌آباد مرکز شهرستان زیرکوه واقع شده است این بنای تاریخی با شماره ۲۵۸۶ در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

احیای بناهای تاریخی مزیت رقابتی صنعت گردشگری ایران در عرصه بین‌الملل

در طی سال‌های متمادی و در حکومت‌های مختلف ایران میراث فرهنگی و بناهای تاریخی که نشان از معماری اصیل ایرانی و رویکرد و هویت فرهنگی این کشور به جای مانده است که امروز باید به دنبال راهکارهایی برای حفظ این میراث تاریخ‌ساز باشیم. 

در دنیای امروز گردشگری به‌مثابه صنعتی پردرآمد محسوب می‌شود که به عنوان مؤلفه مهم اقتصاد کشور‌ها را دست خوش تغییرات بسیاری کرده است مجمع جهانی اقتصاد گزارشی را در اردیبهشت ۹۶ منتشر کرد که با بررسی مؤلفه‌های زیادی از قبیل هزینه سفر، زیرساخت‌ها، خدمات عمومی، حمل‌و‌نقل، امنیت و غیره ایران را به‌عنوان امن‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مقصد گردشگری جهان معرفی کرده است. 

در ایران بیش از یک‌میلیون سایت، بافت، محوطه و بنای تاریخی وجود دارد که نزدیک به ۴٠هزار از این آثار ثبت ملی شده و ۲۲ اثر تاریخی و طبیعی از این کشور پهناور نیز ثبت جهانی شده است. 

 ثبت هشت اثر تاریخی و طبیعی و میراث‌فرهنگی و معنوی (میراث ناملموس) در فهرست میراث جهانی (شهر سوخته، میمند، شوش، قنات ایرانی، کویر لوت، نوروز و فرهنگ پخت نان‌های تخت و لواش و شهر یزد) در دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران اتفاق افتاده است. 

وجود این آثار و ابنیه تاریخی و طبیعی که در ایران وجود دارد می‌تواند ایران را به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در دنیا تبدیل کند. 

امروزه در بسیاری از کشور‌ها به دلیل نداشتن این سابقه تاریخی برای جذب گردشگر اقدام به ساخت المان‌ها و جاذبه‌های سایر کشور‌ها می‌کنند اما ایران با وجود تعداد بی‌شماری آثار، ابنیه تاریخی از این موضوع بی‌نیاز است. 

دولت ایران برای کاهش تصدی‌گری و احیای این بناهای تاریخی ارزشمند به‌منظور استفاده در زیر ساخت‌های گردشگری اقدام به تشکیل صندوق احیا و بهره‌برداری از بنا‌ها واماکن تاریخی و فرهنگی ایران کرد تا بتواند از طریق برگزاری مزایده‌های عمومی با جذب سرمایه‌گذار بهره‌برداری این بنا‌ها را در ازای مرمت و اجاره به صورت مدت معین به بخش خصوصی واگذار کند. 

صندوق احیا در حال حاضر مدیریت ٢۶٩ بنای تاریخی را در ایران به عهده دارد که با ظرفیت‌های قانونی که مجلس و دولت ایران در اختیار این صندوق گذاشته‌اند می‌تواند از طریق واگذاری این بنا‌ها بستر‌ها و زیر ساخت‌های لازم را برای توسعه زیر ساخت‌های صنعت گردشگری فراهم کند. 

با گذشت دو سال از امضای معاهده بین‌المللی برجام هیئت‌های مختلفی از کشورهای انگلیس، ایتالیا، اسپانیا و چین برای سرمایه‌گذاری در کاروانسرا‌ها و بناهای تاریخی ایران در مسیر جاده ابریشم با صندوق احیا وارده مذاکره شدند. 

این افزایش در خواست‌های داخلی و خارجی برای احیای بناهای تاریخی نمایانگر فعال شدن اقتصاد گردشگری در ایران است. 

با احیای بناهای تاریخی و ورود آن‌ها به چرخه بهره‌برداری گردشگران زیادی روانه ایران خواهند شد که این یکی از نشانه‌های موفقیت دیپلماسی ایران در حوزه بین‌الملل است. 

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های رقابتی که ایران را با سایر کشورهای گردشگر پذیر متفاوت می‌کند در شناخت ذائقه گردشگران خارجی است اکثر این گردشگران درکشور‌های خود حضور در هتل‌های چند ستاره را تجربه کرده‌اند اما با احیای این بناهای تاریخی توسط بخش خصوصی و ورود آن‌ها به چرخه بهره‌برداری گردشگران می‌تواند در این بوتیک هتل‌های سنتی ایران اقامت کنند و پذیرایی شوند و منحصرا می‌توانند این لحظات خاص را در ایران تجربه کنند. 

هتل آپادانای شیراز، کاروانسرای سعد الطنه قزوین، خانه صادقی اردبیل، هتل لاله یزد، خانه مستوفی شوش‌تر، خانه بادگیر کلانترسمنان، حمام محله حاجی همدان، خانه عامری‌های کاشان، خانه یزدان پناه قم، کاروانسرای شاه عباسی لات، باغ نمی‌ر تفت، کاروانسرای شاه عباسی کرج، حمام سالار زنجان وحمام گپ لرستان نمونه‌های موفقی از سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی ایران هستند که اکنون پس از طی شدن مراحل مرمت وارد چرخه بهره برداری شده‌اند. 

اکنون با فضایی که برجام پیش روی جامعه بین‌الملل و ایران گذاشته است فرصت مناسبی برای ورود سرمایه گذاران در توسعه زیر ساخت‌های گردشگری ایران فراهم شده است همچنین در گزارش مجمع جهانی اقتصاد رقابت‌پذیری سفر و گردشگری نشان می‌دهد ایران در شاخص قیمت رقابتی درسال ۲۰۱۷ همانند سال ۲۰۱۵ همچنان رتبه اول را کسب کرده است و یکی از اقتصادی‌ترین مقاصد دنیا برای گردشگران بین‌المللی محسوب می‌شود که این خود ضامن سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری ایران است.

* سید امین صانعی مهری

انتقاد مدیرکل میراث‌فرهنگی صنايع دستي و گردشگري همدان از تخریب در بافت قدیمی شهر

علی مالمیر مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان امروز دوشنبه ۲۵ دی با بیان این مطلب در گفت‌و‌گو با خبرنگار میراث‌آریا با اشاره به اقدام شهرداری همدان افزود: «با توجه به محدودیت‌هایی که در محله‌های قدیمی و تاریخی وجود دارد، باید با احتیاط درباره آن‌ها برخورد کرد و هرگونه اقدام عمرانی در این محوطه‌‌ها و بافت‌ها منوط به هماهنگی با میراث‌فرهنگی و اخذ استعلام است.» 

او با بیان اینکه محله‌های قدیمی مانند قلب شهر هستند و باید حفظ شوند تصریح کرد: «البته آثار و بناهایی که در این عملیات عمرانی از سوی شهرداری تخریب شده‌اند، هیچ‌کدام ثبت ملی نبوده‌اند اما درهرحال آثار تاریخی هستند که واجد ارزش‌اند و باید حفظ شوند.» 

 مالمیر افزود: «در همین منطقه و بافت سه خانه تاریخی داریم که دارای ارزش‌های تاریخی هستند و حفظ آن‌ها می‌تواند کمک بزرگی به زنده‌ نگه داشتن بافت تاریخی شهر کند؛ از این رو بهتر این بود که شهرداری حتما قبلا از تخریب این آثار تاریخی از میراث‌فرهنگی استعلام بگیرد.» 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان افزود: «محوطه‌ای که در آن شهرداری عملیات عمرانی انجام داده است، بافت قدیمی شهر همدان است که محدوده این بافت مصوب شده و در طرح باززنده‌سازی بافت تاریخی همدان نیز قرار داشته است.» 

مالمیر در پاسخ به این سؤال که اقدامات و عکس‌العمل میراث‌فرهنگی همدان در خصوص این اقدام شهرداری چیست، خاطرنشان کرد: «در حال بررسی موضوع هستیم که در این خصوص اقدام حقوقی باید انجام شود یا با برگزاری نشست‌ها و جلسات هماهنگی با شهرداری این موضوع را پیگیری کنیم.» 

در عملیات عمرانی شهرداری همدان در بافت قدیمی این شهر متأسفانه برخی از آثار ابنیه تاریخ همدان از جمله خانه‌های «شمسیان» و «بهرامی» مربوط به دوره قاجار و خانه «اخلاصی» مربوط به دوره پهلوی در محله کبابیان همدان توسط شهرداری تخریب شد.

تسليت بنياد تاريخ و ميراث فرهنگيالبرز به بهانه درگذشت دریانوردان نفت‌کش سانچی

انا لله و انا الیه راجعون
 
خبر درگذشت تعدادی از فرزندان خدوم ایران سرفراز اسلامی مایه تاثر و تالم خاطر گردید و بیشک باید گفت روح ایشان در جوار حرم امن الهی آرام یافته است . بدینوسیله این حادثه غم انگیز را به جامعه وزارت نفت ، همکاران ایشان و خصوصا خانواده های سوگ دیده تسلیت عرض نموده از درگاه حکیم هستی بخش علو درجات اخروی برای تمامی درگذشتگان و صبر و تندرستی برای بازماندگان خواستاریم 
 
سیامک صحافی
رئیس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز

تنگه‌کافری یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های استقراری از دوران نوسنگی تا امروز

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، لیلی نیاکان مدیر طرح کاوش‌های نجات‌بخشی سد سیمره روز یکشنبه ۲۴ دی ۹۶ با اعلام خبر آغاز سومین فصل کاوش‌های نجات‌بخشی تنگه‌کافری گفت: «سومین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی در تنگه‌کافری بخشی از حوضه آبگیر سد سیمره در محوطه‌های گورستان و استقرار چم پاپی و کوشک رویه در استان ایلام را شامل می‌شود.» 

او افزود: «این حوزه فرهنگی را تاکنون می‌توان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های از هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره ساسانی در این محدوده جغرافیایی به حساب آورد.» 

این باستان‌شناس با اشاره به این نکته که کاوش‌های صورت‌گرفته در این حوزه فرهنگی به‌صورت پروژه نجات‌بخشی و با همکاری شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران انجام می‌شود، تصریح کرد: «انجام این طرح باعث شناخت بیشتر ویژگی‌های استقراری از هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره ساسانی در این محدوده جغرافیایی شده است.» 

به گفته نیاکان، بر اساس نتایج بررسی‌های اولیه که بر روی این محوطه با توجه به پایین آمدن تراز آب در سال ۱۳۹۴ به انجام رسید تنگه کافری را می‌توان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های استقراری از دوران نوسنگی تا کنون دانست. 

او اظهار کرد: «در این فصل تمرکز کاوش‌های نجات‌بخشی بر روی گودال‌های سود جویان فرهنگی و آبکندهایی که بر اثر پایین آمدن تراز آب دریاچه بقایای از معماری اثار آشکار شده بود متمرکز است.» 

نیاکان با اشاره به اینکه کارگاه‌های ایجادشده به ابعاد متفاوت از ۵ در ۵، و ۱۰ در ۱۰ متر ایجاد شده است، افزود: «به دلیل گسترش ساختارهای معماری و آثار سفالی و ادوات سنگی و دیگر آثار ارزشمند به دست آمده کارگاه‌هایی به ابعاد ۱۲ در ۱۲ و ۱۸ در ۲۸ متر با ساختارهای معماری فاخر وسعت یافت.» 

مدیر طرح کاوش‌های نجات بخشی سد سیمره افزود: «در ادامه بررسی و کاوش به‌دلیل غنای آثار و مهم بودن فازهای فرهنگی ساختارهای استقراری هزاره چهارم تا هزاره سوم نیز در این دوره سه کارگاه ایجاد شد.» 

او اظهار کرد: «ساختارهای معماری این دوره از قطعات سنگ‌های رودخانه‌ای به‌صورت خشکه چین با ملاط گل با چیدمانی منظم به شکل اتاق‌های با ابعاد کوچک و متوسط با ورودی و کف‌های با اندود گل و کف‌های سنگ چین همراه با سفال‌هایی مربوط از هزاره چهارم پیش از میلاد بر روی سطح شیبدار بستر صخره‌ای شکل گرفته بود.» 

 دوره‌های ۶هزار ساله

این باستان‌شناس گفت: «با توجه به آثار شاخصی چون سفال‌های لبه واریخته و دیگر آثار مرتبط با این دوره فرهتگی می‌توان تاریخ‌گذاری این دوره را تا کنون به هزاره چهارم پیش از میلاد در این حوزه فرهنگی نسبت داد که البته کاوش همچنان ادامه دارد.» 

او از دیگر اهداف اصلی این فصل کاوش را ادامه شناسایی بقایای ساختارهای فاخر معماری از دوره ساسانی اعلام کرد که پس از پایین آمدن تراز آب در فصل گذشته مجددا بخشی از این سازه معماری آشکار و پس از کاوش بقایای ساختاری یک بنای حکومتی با پلانی مشخص از این دوره مشخص شد. 

نیاکان تصریح کرد: «این روند، پس از نقشه‌برداری، مستندنگاری و مطالعات تاریخی و باستان‌شناسی و عملیات سامان‌دهی و حفاظت این بنای فاخر با هم اندیشی با پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی تاریخی و پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی‌تاریخی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری برای جلوگیری از تخریب بیشتر که بخشی از تاریخ معماری این حوزه فرهنگی را در دوره ساسانی رقم می‌زد حفاظت و پوشانده شد.» 

این باستان‌شناس اعلام کرد: «مطالعات باستان‌شناسی و دیگر آثار به‌دست‌آمده در این فصل همچنین نشان داد که فرایند فوق می‌تواند باعث پی بردن به دیگر فازهای مختلف تاریخی این دوره و وسعت گسترش این ساختار معماری به صورت استقراری منسجم در این محدوده جغرافیایی باشد.» 

او گفت: «بنابراین در این فصل کاوش هدف برای ادامه شناخت این مجموعه استقراری همزمان با شناخت فضاهای جدیدی بودکه مرتبط با فضاهای پیشین می‌توانست وجود مجموعه دیگری از بناهای وابسته به این مراکز حکومتی را با اجرای‌‌ همان پلان معماری که در فصل گذشته به دست امده بود آشکار کند.» 

شناسایی بنای ستون‌دار
 
نیاکان آثار معماری به‌دست‌آمده در این فصل را تاکنون شامل بنای ستون‌دار با ایوان و رواق‌هایی همراه با طاق‌های قوسی شکل، طاقچه‌ها، پایه ستون‌های بر‌جای‌مانده و بقایایی از کف‌های گچی و گچ‌بری‌هایی نفیس و اشیای فلزی و سفالینه‌های شاخص این دوره اعلام کرد. 

به گفته این باستان‌شناس، کشف این ساختارهای معماری به هم پیوسته و دیگر آثار فاخر در تنگه کافری بیانگر برخورداری این محدوده جغرافیایی در زمان خود از یک ساختار نظاممند اقتصادی در این حوزه فرهنگی بوده است. 

او در پایان تصریح کرد که ادامه پژوهش‌ها در این حوزه فرهنگی می‌تواند روند تغیرات فرهنگی و جمعیتی را در دوره‌های زمانی ذکرشده روشن کند. 

سومین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی در تنگه‌کافری ایلام با مجوز ریاست پژوهشگاه در حال انجام است.

کشف نقوش صخره‌ای ۵هزارساله در میمه

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان، فریدون الله‌یاری مدیرکل میراث‌فرهنگی این استان صبح روز ۲۴ دی ۹۶ با اعلام این خبر افزود: «با توجه به ارائه شواهد و مدارکی مبنی بر وجود برخی نقوش باستانی صخره‌ای در منطقه مرکزی اصفهان و در محدوده شهر میمه از توابع شاهین‌شهر و می‌مه، تیم متشکل از باستان‌شناسان در پاییز امسال برای بازدید و شناسایی محل عازم شهر می‌مه شدند و در بازدید از محیط، به کشف برخی نقوش صخره‌ای که در اصطلاح علم باستان‌شناسی "نگارکند" خوانده می‌شود دست یافتند.» 

او ادامه داد: «این نقوش صخره‌ای عمدتا در محدوده روستای گردشگری حسن‌رباط از توابع شهر میمه است و جدای از آن‌ها تیم باستان‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان موفق به کشف یک تپه باستانی متعلق به عصر ساسانی و همچنین یک محدوده معدن کاری در همین منطقه متعلق به عصر ساسانی شد.» 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان در ادامه به سایر کشفیات تیم باستان‌شناسی استان اشاره کرد و گفت: «باستان‌شناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی اصفهان در ادامه عملیات خود در همین محدوده تعدادی قبور قدیمی نیز متعلق به دوران پیش از اسلام کشف کرده‌اند.» 

کشف مسیرهای جدید ارتباطی اقتصادی و فرهنگی مردم فلات مرکزی ایران از ۵هزار سال قبل
او تصریح کرد: «بررسی‌های اولین باستان‌شناسان نشان می‌دهد که این نگار کند‌ها متعلق به حدود هزاره سوم پیش از میلاد یعنی حدود پنج‌هزار سال قبل بوده و پس از آن این نقوش تا دوران اسلامی ادامه می‌یابد.» 

الله‌یاری افزود: «مردمی که این نقوش را بر دیواره‌های صخره‌ای نقش کرده‌اند در عصر تمدن می‌زیستند و به واسطه ارتباطات تجاری با مراکز پیرامون خود علائم و نشانه‌های مختلف را حک می‌کردند.» 

او خاطرنشان کرد: «پراکندگی محدوده این نگارکند‌ها نشان می‌دهد که از چند هزار سال گذشته راه‌های تجاری در فلات مرکزی ایران از اصفهان به می‌مه و سپس از آن طریق به کاشان و قمصر در شمال و همچنین منطقه گلپایگان در شمال غرب اصفهان منتهی می‌شد، لذا این مسیر‌ها از حدود پنج‌ هزار سال قبل وظیفه ایجاد ارتباطات تجاری و اقتصادی را بین مردم متمدن فلات مرکزی ایران را حتی پیش از ورود آریایی‌ها بر عهده داشت.» 

علمدار علیان مسئول باستان‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان نیز گفت: «نقوش صخره‌ای یکی از اولین شاخصه‌های ارتباط غیر‌کلامی و بصری انسان‌ها از دوران پیش از تاریخ و سپس دوران تاریخی به‌شمار می‌رود.» 

او تصریح کرد: «دانش شناخت هنر صخره‌ای یا همان نگارکند‌ها کمی بیش از پنجاه سال است که در ایران شکل گرفته، لذا شناسایی این هنر ارزشمند می‌تواند نقش مهمی در شناخت تاریخی تطور فرهنگ و تمدن این سرزمین کهن در ادوار مختلف تاریخی ایفا کند.» 

علیان در ادامه با اشاره به همکاری پژوهشگران جوان با اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان در راستای شناخت این نگارکند‌ها و سپس ثبت ملی آن‌ها تأکید کرد: «هم اینک با همکاری پژوهشگران جوان استان که از دانشجویان دوره دکتری به‌شمار می‌روند تلاش داریم که پس از اخذ مجوز از پژوهشکده سازمان میراث‌فرهنگی کشور عملیات تخصصی باستان‌شناسی این نگارکند‌ها را آغاز و سپس در مرحله بعد آن‌ها را به ثبت ملی برسانیم.»

۲۰ اثر فاخر خوشنویسی از موزه میرعماد سعدآباد ثبت ملی شد

به‌گزارش روابط‌عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی سعدآباد، به همت موزه میرعماد و در راستای ارزش‌گذاری به داشته‌های فرهنگی و هنری ایران، پس از ثبت ملی مکتب نستعلیق میرعماد در مرداد ۹۶، ۲۰ اثر فاخر دیگر از نمونه قطعات منتخب موزه خط و کتابت میرعماد مجموعه فرهنگی‌تاریخی سعد آباد به دفتر حفظ آثار ملی ایران معرفی شد و در فهرست ثبت آثار ملی ایران قرار گرفت. 

این قطعات از ارزنده‌ترین نمونه آثار خوشنویسی قدیم ایران با امضای اسماعیل جلایر، تاج‌الشعرا، آقابزرگ شیرازی، سلطان‌علی مشهدی، سلطان‌محمد نور، ابراهیم‌میرزا صفوی، احمد الحسنی مشهدی، شاه‌محمود نیشابوری، عبدالرحیم انیسی، محمد‌هاشم اصفهانی، میرعلی کاتب تبریزی، میرعلی هروی و یاقوت مستعصمی است که به دوره‌های خوشنویسی مکاتب عباسی، ایلخانی، تیموری، صفوی و زند و قاجار می‌رسد. 

از قدیمی‌ترین آثار منتخب در این گروه می‌توان به قطعه خط نستعلیق با امضای عبدالرحیم انیسی (پایه‌گذار شیوه غربی در نستعلیق‌نویسی) با تاریخ ابتدای قرن ۹ ه. ق و همچنین قطعه خطی از میرعلی تبریزی (مبدع خط نستعلیق در مکتب ایخانی) اشاره کرد. 

همچنین یکی از باشکوه‌ترین آثار به‌‌لحاظ تاریخی و کمک به شناسایی شخصیت‌های علمی و فرهنگی عصر قاجار، نمونه قلمدان لاکی است که با تصویر و نام ۲۴ تن از علمای دارالعلم شیراز در دوره قاجار به قلم آقابزرگ شیرازی شبیه‌سازی شده است. 

پیش از این در مرداد ۹۶ نمونه قطعات مربوط به میرعماد، احمد نیریزی و درویش عبدالمجید طالقانی از موزه خط و کتابت میرعماد موفق به ثبت در فهرست آثار منقول شدند و در حال حاضر پرونده‌های مشابه از دیگر نمونه قطعات خطی استادان خوشنویسی قدیم ایران نیز بدین منظور آماده بوده و در نوبت ثبت قرار دارد.

۱۸۶ اثر در فهرست آثار ملی منقول ثبت شد

به‌گزارش روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، فرهاد نظری مدیرکل ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی روز یکشنبه ۲۴ دی ۹۶ با اعلام این خبر گفت: «از ۱۸۶ اثر ثبتی جدید، ۳۵ اثر به سفال‌های نیشابور موزه ملی ایران، ۲۰ قطعه خط نستعلیق استادان خوشنویسی میرعلی هروی، شاه‌محمود نیشابوری ملقب به زرین‌قلم و... موجود در موزه خط و کتابت میرعماد و ۲۷ اثر به مجموعه تابلوهای نقاشی محمودخان ملک‌الشعرا (صبا) نقاش توانا و خوشنویس چیره‌دست دوره قاجار در کاخ گلستان تعلق دارد.» 

او ۲۷ اثر مکشوفه از کاوش‌های باستان‌شناختی محوطه باستانی حسنلو در آذربایجان غربی شامل اشیای سفالی، مفرغی و استخوانی و ۳۶ اثر از محوطه ثبت جهانی شهر سوخته در ۵۶ کیلومتری شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان را از دیگر آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی منقول عنوان کرد. 

مدیرکل ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تصریح کرد: «۳۱ شیء از موزه تخت‌جمشید و ۱۰ اثر محوطه تاریخی و جهانی شوش از‌جمله آثاری است که در کمیته ثبت آثار منقول واجد ارزش ثبت شناخته شد.»

تسليت معاون رئيس جمهور به بهانه درگذشت دریانوردان نفت‌کش سانچی

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، علی‌اصغر مونسان معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در پیام تسلیت خود نوشت:

«درگذشت شهادت‌گونه و غم‌انگیز ملوانان و خدمه ایرانی نفتکش سانچی در حادثه برخورد با کشتی باری در آب‌های ساحل شرقی چین قلب تمام ایرانیان را به‌درد آورد، اما آتشی که بر دل و جان بازماندگان این فاجعه افکند، شاید تنها با همراهی و همدلی هموطنان خاموش شود.

به نمایندگی از تمام همکارانم در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، این حادثه اندوهبار را به مردم ایران و به ویژه بستگان گرامی جانباختگان تسلیت می‌گویم و از پروردگار متعال صبری جمیل برای بازماندگان و آرامشی ابدی برای آن سبک‌بالان مسئلت می‌کنم. باشد که همراه با هم بتوانیم مراتب بزرگداشت آن عزیزان را به شایستگی به‌جای آوریم و گامی برای التیام درد خانواده‌های داغدار برداریم.»

تبریز، خاستگاه خط نستعلیق

 

تا قرن چهارم، کوفی یگانه خط کتابت مسلمانان بود، در این قرن علی بن مقله فارسی وزیر المقتدر باللّه و الراضی باللّه، تفننی در خط کوفی به عمل آورد و تغییراتی در آن‏ صورت داد و خطوط زیبای مناسب با طبع زیباپسند ایرانی، یعنی خط‌های محقق ریحان، ثلث، توقیع و رقاع و ضمایم شیوه اخیر یعنی غبار و طومار را اختراع کرد. 
این خطوط مورد استقبال هنرمندان آینده قرار گرفت، علی بن کاتب معروف به ابن البواب، خوشنویس‏ معروف عصر دیلمیان شیوه ابن مقله را تنقیح کرد و راه را برای خوشنویسان بعدی هموار‌تر ساخت، نوبت به یاقوت متسعصمی رسید، او زندگی‏ خود را صرف تحریر و تعلیم شاگردان نمود، هر روز دو جزء قرآن می‌‏نوشت و هفتاد شاگرد را تعلیم می‌‏داد و هرگز اظهارخستگی نمی‌‏کرد. مبارک‌شاه زرین‌قلم تبریزی، یوسف مشهدی و سید‌حیدر جلی نویس از شاگردان‏ برجسته او بودند که هر سه در تبریز توطن اختیار کرد و به تعلیم شاگرد پرداختند. صیرفی از شاگردان یوسف مشهدی و تاج‌الدین علی‌شاه و غیاث‌الدین محمد پسر خواجه‏ رشید الدین فضل‌اللّه از شاگردان سید‌حیدر جلی نویس بودند. 
سیره حسنه تعلیم و تربیت هنرمندان همچنان در آذربایجان جاری بود و در نتیجه، هنرمندان و خوشنویسان معروفی چون حاجی محمد بنددوز، شیخ محمد بندگیر، عبدالحی، عبدالرحیم و جعفر تبریزی، عبد‌اللّه بواب نگارنده کتیبه‏های عمارت مظفریه‏ و مسجد جهانشاه تبریز پا به عرصه هنر نهاد. 
میرزاسلطان علی آق ‏قویونلو، نظام‌الدین‏ و قاضی‎‌زاده اردبیلی، میر نعمت اللّه عبد‌الوهابی، علابیگ تبریزی، خواجه عتیق و قاضی‏ عماد‌ الاسلام اردوبادی و قاضی عبد‌اللّه خویی و ده‌ها ثلث‏ آرا و نسخ‏‌نویس دیگر تا دوران‏ صفویه از آذربایجان برخاستند و شیوه پیشینیان را دنبال کردند. اما عده‏ای به این کار قناعت نورزیدند و در صدد تفنن و اختراع خط و شیوه دل‏‌انگیزتری برآمدند که سرآمد آنان‏ میرعلی تبریزی واضع خط نستعلیق بود. 
او در دروان تیموریان می‌‏زیست، شاگردان زیادی‏ داشت، شیوه او را دنبال کردند و کار را هر روز پیش‌تر بردند تا در زمان صفویان، این شیوه‏ به وسیله می‌ر‌عماد حسنی قزوینی پا به حد کمال نهاد، چنانکه از آن زمان تا کنون همان‏ شیوه بدون کم ‏وکاست دنبال می‌‏شود. در این میان نقش سه هنرمند بزرگ تبریزی در ظهور و بالندگی این شیوه از کتابت خط نقشی ممتاز و تأثیرگذار است. 

میرعلی تبریزی: 
میرعلی تبریزی یا میرعلی هروی تبریزی (درگذشت ۸۵۰ هجری) ملقب به قدوة الکتاب (به‌معنی پیشگام خوشنویسان) از خوشنویسان بنام اسلامی و از مفاخر خوشنویسی ایرانی در سده‌های هشتم و نهم هجری است. میرعلی تبریزی بزرگ‌ترین خوشنویس عصر امیرتیمور گورکانی و پسرش شاهرخ تیموری است. او را واضع و مبدع خط زیبای نستعلیق می‌دانند. 
از جزئیات زندگی این استاد بزرگ خوشنویسی اطلاعات زیادی در دست نیست به‌جز آنکه مدتی در تبریز می‌زیسته است. هرچند برخی از دست‌نبشته‌ها و اسناد مربوط به قبل از زمان میرعلی تبریزی به خطی بسیار نزدیک به نستعلیق به دست آمده ‌است ولی میرعلی از لحاظ فنی این خط را به صورت مستقلی عرضه نمود از این رو استادان بعدی، ابداع خط نستعلیق را به او نسبت داده‌اند. 
 میرعلی از ترکیب دو خط «نسخ» و «تعلیق» خط زیبایی پدید آورد که در ابتدا به «نسختعلیق» و سپس موسوم به نستعلیق شد و‌‌ همان است که اکنون خط فارسی بدان نوشته می‌شود. در گلستان هنر آمده است که میرعلی خط نستعلیق را وضع نمود و به پسر خود تعلیم داد. 
سلطانعلی مشهدی ملقب به «سلطان الخطاطین» در منظومه‌ای گفته است: 
نسخ تعلیق اگر خفی و جلی است
واضع‌الاصل خواجه میرعلی است
تا که بوده است عالم و آدم
هرگز این خط نبوده در عالم
وضع فرمود او به ذهن دقیق
از خط نسخ وز خط تعلیق
نی کلکش از آن شکرریز است
کاصلش از خاک پاک تبریز است
فرزند برومند استاد تبریزی به نام عبدالله ایرادات خط پدر را برطرف کرده و خط نستعلیق را به اوج می‌رساند و پس از پدر نیز با پرورش شاگردانی که از سر‌شناسترین خوشنویسان ایرانند، «عروس خطوط اسلامی» را جاودانه می‌کند. 

جعفر تبریزی: 
جعفر‌بن علی تبریزی ملقب به «جعفر تبریزی یا باسنغری» از نخستین استادان خط نستعلیق در قرن نهم و خطاط اثر مشهور «شاهنامه بایسنقری» است که به‌عنوان یکی ازنفیس‌ترین شاهکارهای هنری ایران و جهان در حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. 
از شرح احوال او این اندازه معلوم است که وی از مردم تبریز بوده و اینکه بعضی او را هروی دانسته‌اند، به‌واسطه اقامت طولانی او درشهر هرات بوده است، جعفر بایسنغری مورد توجه و حمایت و تشویق شاهزاده هنرمندپرور، بایسنغر میرزا، فرزند شاهرخ تیموری بوده و به همین مناسبت به بایسنغری منتسب و مشتهر و مفتخر شده است، او پیش ازپیوستن به دربار بایسنغر میرزا، هنگامی که در تبریز اقامت داشته (مقارن با امارت جلال‌الدین می‌رانشاه بن‌امیر تیمور) با دربار می‌ران‌شاه ارتباط داشته است. 
حافظ حسین کربلایی در روضات‌الجنان و جنات‌الجنان که تذکره‌ای ارزشمند درباب مزارات اکابر تبریز است از او با نام مولانا فریدالدین جعفرتبریزی یادکرده است. 
تاریخ ولادت و وفات جعفر تبریزی دقیقا مشخص نیست، ولی از آثار و خطوط موجود وی چنین برمی‌آید که او درخلال سال‌های ۸۱۶ ـ ۸۵۶ هجری قمری یقینا در قید حیات و در این مدت، چهل سال، کاتب و خوشنویس مقرر بوده است او را پس از میرعلی تبریزی دومین استاد خط نستعلیق دانسته‌اند که از استاد خود می‌ر‌عبدالله (فرزند میرعلی تبریزی) پیش‌تر رفته و به‌خط میرعلی نزدیک شده و بلکه از او در گذشته است. 

اظهر تبریزی: 
 اظهر تبریزی از خوشنویسان‌ نامدار قرن نهم هجری است، اظهر چنان‌که‌ خود در رقم‌هایش‌ آورده‌ است‌ و بیشتر تذکره‌نویسان‌ نیز به‌ آن‌ اشاره‌ دارند،‌زاده تبریز است‌. اینکه‌ می‌رعلى‌ هروی‌ در رسالة «مداد الخطوط» و مالک‌ دیلمى‌ در مقدمه مرقع‌ امیر حسین‌ بیک‌ او را «هروی‌» خوانده‌اند، شاید به‌ سبب‌ زیستن‌ دراز‌مدت‌ او در شهر هرات‌ بوده‌ باشد، اظهر در خوشنویسى‌ شاگرد و پیرو جعفر تبریزی‌ معروف‌ به‌ «بایسنقری» است‌. در رقعه‌ای‌ از مرقع‌ بهرام‌ میرزا او جعفر را «شیخى‌ و قبلتى‌ مولانا کمال‌ الملة والدین» «مى‌خواند. اظهر را در کتابت‌ قلم‌ نستعلیق‌، پس‌ از میر على‌ تبریزی‌ (واضع‌) و جعفر، اظهر را سومین‌ استاد این‌ قلم‌ به‌ شمار آورده‌اند.

 * مهدی بزاز دستفروش

تاریخ زنده «چاپ و صحافی معاصر» در تبریز

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، مهدی بزاز دستفروش رئیس امور موزه‌های استان روز ۲۳ دی ۹۶ با بیان این خبر گفت: «حوزه چاپ و صحافی یکی از ارزشمند‌ترین مواریثی است که نخستین گام‌های آن در آذربایجان نهاده شده و در سیر ظهور و ماندگاری آثار نگارشی فرهیختگان، ادیبان و شاعران آذربایجان، نقشی پایدار و موثر داشته است.» 

بزاز دستفروش با اشاره به اینکه تبریز یکی از پیشگامان صنعت چاپ و صحافی در کشور است، اظهار کرد: «با توجه به پیشینه تبریز و آذربایجان در این صنعت، نگهداری و حفظ آثاری مرتبط با این حوزه به صورت مجموعه‌ای تخصصی، از سوی برخی علاقه‌مندان و مجموعه‌داران مختلف تاریخی، گردآوری صورت گرفته است، از این رو برای ارج نهادن و صدور مجوز فعالیت رسمی، مجموعه‌داران این حوزه، پروانه مجموعه‌داری برای "مجموعه دستگاه‌های چاپ و صحافی معاصر" صادر شد.» 

او افزود: «مجموعه دستگاه‌های چاپ و صحافی معاصر، مجموعه‌ای است که توسط رشید کفیلی گردآوری شده که تاریخ زنده از صنعت چاپ و صحافی این مرز و بوم را در خود جای داده است.» 

رئیس امور موزه‌های آذربایجان شرقی خاطر نشان کرد: «در سال‌های گذشته برای دو مجموعه خصوصی صدا و خودروهای کلاسیک تبریز نیز ازسوی اداره‌کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی کشور پروانه مجموعه‌داری صادر شده است.» 

بزاز دستفروش در پایان تاکید کرد: «بر اساس ماده ۲۰ آیین نامه مدیریت، سامان‌دهی، نظارت و حمایت از مالکان و دارندگان اموال فرهنگی، تاریخی منقول مجاز، تمام اشخاص حقیقی یا حقوقی که نسبت به گردآوری و نگهداری اموال فرهنگی‌تاریخی و هنری‌ ایرانی یا خارجی اقدام می‌کنند، باید از سازمان میراث‌فرهنگی پروانه مخصوص دریافت کنند.»

آغاز پروژه رنگ‌آمیزی کاخ سبز سعدآباد

به‌گزارش روابط‌عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی سعدآباد، تمام دیوار‌ها و سطوح داخلی کاخ سبز که فاقد گچ‌بری، لبشور و سایر هنرهای تزیینی هستند با نظارت دفتر فنی سعدآباد و با رعایت اصول ایمنی برای حفظ پارکت‌ها، گچ‌بری‌ها و سایر بخش‌های موزه، رنگ‌آمیزی می‌شوند. 

پس از تعیین کد رنگ‌های بخش‌های مختلف توسط دستگاهی به عنوان اسکنر رنگ برای رنگ‌آمیزی کاخ با رنگ‌های اصیل آن، رنگ جوتن برای رنگ‌آمیزی تمام سطوح انتخاب شد. 

رنگ جوتن رنگ اکرولیک برپایه آب است که قابل شستشو، ضد باکتریال، ضد آلرژی و بدون بو بوده و دوام خوبی دارد. 

پیش از این، مرمت زیر بنایی و همه جانبه موزه ظروف سلطنتی و طبقه همکف موزه پوشاک سلطنتی و نیز بند کشی‌های نمای سنگ کاخ موزه ملت به طور کامل انجام شده و هم زمان با کاخ موزه سبز، پروژه مرمت و رنگ‌آمیزی موزه‌های آشپزخانه سلطنتی و نظامی نیز در دست انجام است. 

کاخ شهوند، که اکنون «کاخ موزه سبز» نامیده می‌شود، متعلق به پهلوی اول بوده و بی‌گمان یکی از زیبا‌ترین کاخ‌های موجود در کشور است. زیربنای کاخ ۱۲۰۳ مترمربع است و زیر زمین آن در سال‌های ۱۳۵۲تا ۱۳۵۰ به دستور محمدرضا پهلوی برای پذیرایی از مهمانان خارجی به بخش اول افزوده شد. 

در این کاخ انواع هنرهای ایرانی شامل آیینه‌کاری، گچ‌بری، حجاری، تذهیب، خاتم‌کاری و... به‌کار رفته است.

بازدید استاندار گلستان از بافت تاریخی شهر گرگان

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری استان گلستان، سیدمناف هاشمی استاندار گلستان روز ۲۲ دی ۹۶ در این بازدید که با همراهی مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان انجام شد، میراث‌فرهنگی را ظرفیتی برای شناساندن هویت تاریخی به مردم دیگر سرزمین‌ها دانست و اظهار کرد: «بافت‌های تاریخی نه تنها نشان‌دهنده سبک زندگی مردم منطقه در گذشته هستند بلکه نوع معماری آن‌ها می‌تواند در مدل‌های ساخت‌وساز امروزی موثر باشد.» 

هاشمی بافت‌های تاریخی را ظرفیتی برای جذب گردشگران دانست و خاطر نشان کرد: «ورود بخش خصوصی و حمایت بخش دولتی می‌تواند ظرفیت‌های بالقوه بافت‌های تاریخی در استان را بالفعل کند و زمینه جذب علاقه‌مندان را فراهم آورد و ضمن ایجاد رونق اقتصادی در ایجاد اشتغال نیز موثر باشد.» 

بافت تاریخی گرگان یکی از قدیمی‌ترین بافت‌های تاریخی کشور است که ضمن قدمت تاریخی زندگی در آن جریان دارد.

۵۲ اثر تاریخی در فهرست موقت ثبت جهانی قرار دارد

 

محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی روز شنبه ۲۳ دی با اعلام این خبر اظهار کرد: «سهمیه سالیانه کشورمان برای ثبت جهانی آثار تاریخی در یونسکو یک اثر است ولی ۵۲ اثر تاریخی شاخص کشور برای ثبت جهانی در فهرست موقت این سازمان قرار گرفته است.» 

او افزود: «علاوه بر این ۵۲ اثر، سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در حال تکمیل پرونده ۵۰ اثر شاخص دیگر است که به ترتیب اولویت و توزیع استانی در فهرست موقت این سازمان قرار می‌گیرند.» 

طالبیان تأکید کرد: «علاوه بر توزیع استانی و عادلانه، شاخص بودن و مهم بودن آثار، مدیریت خوب، دخالت کمتر انسانی، داشتن زمان لازم برای مرمت و ساماندهی قبل از بازدید کار‌شناسان یونسکو از دیگر فاکتور‌ها و اولویت‌های قرار گرفتن در فهرست موقت این سازمان است.» 

درآمد موزه‌ها به صورت کامل به آن‌ها بازگردانده می‌شود

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: «در سازمان برنامه‌و‌بودجه مصوب شد تا درآمدهای موزه‌ها، محوطه‌ها و سایت‌ها با نام و حساب اختصاصی آن‌ها به خزانه عمومی دولت واریز شود و بدون کسر به خود این بخش‌ها برگردد.» 

طالبیان یادآور شد: «با این روند و گشایش حساب اختصاصی برای تک تک موزه‌ها و سایت‌ها، دیگر به جای بخشی از درآمد، همه درآمد به خودشان بر می‌گردد.» 

او اضافه کرد: «ابتدا همه پول‌ها و درآمد اکتسابی سالیانه برای کنترل با نام خود موزه یا سایت و پایگاه به خزانه می‌رود و پس از انجام کنترل و مراتب لازم، همه مبلغ به‌‌ همان میزان واریزی به خود مراکز تخصیص می‌یابد.» 

طالبیان با اشاره به اینکه موزه‌ها به صورت هیئت‌امنایی اداره می‌شوند، افزود: «تخصیص درآمد موزه‌ها به خودشان می‌تواند منجر به مدیریت بهتر شده و موزه‌ها از این درآمد برای توسعه و پرداخت حقوق پرسنل خود استفاده کنند.» 

به گفته او، تعداد محدودی از موزه‌های کشور در حدود ۳۰ موزه، مانند تخت جمشید، حافظیه، سعدآباد و میدان نقش جهان دارای درآمد خوب هستند و باقی موزه‌ها باید برای اداره خود یارانه‌های دولتی دریافت کنند.» 

طالبیان اظهار کرد: «در سنوات قبل ۲۰ تا ۳۰ درصدی از مجموع درآمد سالیانه موزه‌های کشور که به خزانه عمومی دولت واریز می‌شد، دوباره به آن‌ها بازگردانده می‌شد.» 

واگذاری نگهداری از قرآن تاریخی نگل به مردم نمونه بسیار موفق

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یادآور شد: «واگذاری نگهداری از قرآن تاریخی نگل نمونه بسیار موفق واگذاری محافظت از میراث ناملموس به مردم است.» 

طالبیان تأکید کرد: «میراث دار واقعی جامعه مردم هستند که می‌توانند به خوبی از این میراث ناملموس محافظت کنند که در نمونه قرآن تاریخی نگل این امر اثبات شده است.» 

او افزود: «مردم این روستا با حفاظت و نگهداری خود از این قرآن تاریخی و با ارزش، باعث ایجاد یک جاذبه معنوی گردشگری در این منطقه شدند.» 

به گفته طالبیان، هیئت‌امنای این مسجد با احداث موزه‌ای کوچک از قرآن‌های خطی و اشیای قدیمی، این روستا را به یکی از هدف‌های گردشگری در استان کردستان تبدیل کره‌اند.» 

او از تلاش‌ها و دلسوزی مردم روستای نگل برای حفاظت و نگهداری از قرآن تاریخی نگل قدردانی کرد. 

قرآن تاریخی نگل از قدیمی‌ترین قرآن‌های کتابت شده کشور در قرون اولیه اسلام و در قطع رحلی بزرگ با جلد چرمی و صفحات ضخیم به خط کوفی طلا کاری مزین به نقوش گیاهی نگارش شده و به شماره ۲ در فهرصت منقول کشور ثبت ملی شده است. 

اعطای مدیریت حفاظت از این قرآن‌ها به خود اهالی روستا‌ها تقدیر دیگری از نهادهای دولتی از مردم برای ارزش‌گذاری به یادگارهای گذشتگان است. 

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری پنجشنبه گذشته برای شرکت در آیین رونمایی از قرآن تاریخی نگل به کردستان سفر کرده بود. 

روستای نگل با سه‌هزار نفر جمعیت در ۶۵ کیلومتری سنندج و در مسیر جاده سنندج، مریوان واقع شده است.

سفر مونسان به هلند و اسپانیا برای نشست با فعالان گردشگری و سرمایه‌گذاران اقتصادی

به‌گزارش مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، سفر علی‌اصغر مونسان معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری امروز یکشنبه ۲۴ دی آغاز می‌شود و معاون رئیس‌جمهوری در سفر به هلند ضمن حضور در نمایشگاه گردشگری اوترخت با شهرداران شهرهای اوترخت و لایدندرف دیدار و درباره زمینه‌های همکاری مشترک در حوزه گردشگری و هم‌چنین نشست با سرمایه‌گذاران هلندی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری ایران مذاکره و گفت‌وگو خواهد کرد. 

رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این سفر همچنین با رئیس نمایشگاه اوترخت دیدار و گفت‌وگو می‌کند و طرفین راهکارهای تبادل تجارب نمایشگاهی در حوزه گردشگری را مورد بررسی قرار خواهند داد. 

دیدار و مذاکره با نمایندگان شرکت‌های گردشگری و هتلداران در شهر لایدن از دیگر برنامه‌های سفر مونسان به هلند است. برگزاری تورهای آشناسازی مشترک برای تورگردانان، سازوکارهای معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران در رسانه‌های هلند و تعامل در حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی، تشریح مشوق‌ها و زمینه‌های حضور سرمایه‌گذاران هلندی در بخش گردشگری ایران از جمله محورهایی است که در این دیدار‌ها مورد طرح و بررسی قرار خواهد گرفت. 

معاون رئیس‌جمهوری در این سفر همچنین با مدیران موزه‌های هلند دیدار می‌کند و در خصوص برگزاری نمایشگاه آثار تاریخی ایران در آن کشور مذاکره خواهد کرد. در این زمینه پیش‌تر یادداشت تفاهمی بین موزه ملی ایران و موزه درنتس در شهر آسن هلند در خصوص برگزاری نمایشگاهی از آثار تاریخی ایران به امضا رسیده است. هم چنین بنا به اعلام مدیر موزه درنتس یکی از موزه‌های اسپانیا نیز تمایل خود را برای برگزاری نمایشگاه آثار تاریخی ایران اعلام کرده است. 

حضور در افتتاحیه نمایشگاه فیتور۲۰۱۸، دیدار و مذاکره با دبیر کل سازمان جهانی گردشگری و مقامات اسپانیایی در حوزه گردشگری، دیدار و گفت‌وگو با وزیر آموزش‌و‌پرورش و ورزش اسپانیا، حضور در نشست تخصصی خاورمیانه و شمال آفریقا، دیدار با وزیر گردشگری ونزوئلا، دعوت از سرمایه‌گذاران ایرانی مقیم اسپانیا برای حضور و سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌های گردشگری ایران و اعلام آمادگی برای اعطای مجوز نمایندگی اطلاع‌رسانی در شهرهای اسپانیا نیز از جمله برنامه‌ها و محورهای سفر رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به اسپانیاست. 

مونسان همچنین در مراسم شب ایرانی که با حضور سفرای ایران در مادرید و بارسلون، ایرانیان مقیم اسپانیا و نمایندگان بخش خصوصی گردشگری در اسپانیا برگزار می‌شود، سخنرانی خواهد کرد.

موزه بزرگ خراسان یکی از مقاصد مهم گردشگری مشهد

موزه کلمه یونانی است و در یونان قدیم به محلی موزه گفته می‌شده که در آنجا به مطالعه صنایع و علوم می‌پرداختند. ایکوم شورای جهانی موزه‌هادر تعریف موزه آورده است: «مؤسساتی دائمی که اهداف مادی ندارند و در آن به روی همگان گشوده است و برای خدمت به جامعه و پیشرفت آن، فعالیت می‌کنند.» 

اولین موزه‌هایی که در دنیا شکل گرفتند هدف خاصی نداشتند، اماکن و پرستشگاه‌های مقدسی همچون کلیسای کاتولیک، معابد یونان و ژاپن را در بر گرفتند. 

اولین مجموعه شخصی دنیا در سال ۱۶۸۳ میلادی در آکسفورد انگلستان به نام موزه اشمولین به‌صورت عمودی در آمد و بعد از دوره رنسانس موزه‌ها هم مورد توجه قرار گرفتند. 

ایجاد اولین موزه در ایران را باید در دوره قاجاریه و پادشاهی ناصرالدین شاه جستجو کرد. به دستور او در بخشی از کاخ گلستان آثار موزه‌ای را به نمایش گذاشتند که با غنی شدن این مجموعه، موزه همایونی شکل گرفت. 

موزه‌ها صرفا یک مکان نیستند که اشیا در آن به نمایش در بیایند بلکه باید مجتمعی آموزشی و پژوهشی باشند که در بالا بردن سطح آگاهی و دانش بازدید کنندگان، ایفای نقش نمایند و در حقیقت باید فرهنگ آموزش موزه‌ها را گسترش داد و یک وابستگی و دلدادگی فرهنگی بین اشیا و بیننده به‌وجود آورد. 

موزه‌ها باید تاریخ و فرهنگ اقوام و ملل مختلف را به نمایش بگذارند و اشیای تاریخی همدیگر را در معرض دید بازدید کنندگان قرار دهند. 

یکی از موزه‌های مهم کشور موزه بزرگ خراسان است این موزه در مشهد و در بوستان کوهسنگی احداث شده است. 

برنامه‌ریزی ایجاد این موزه به قبل از انقلاب بر می‌گردد. در سال ۱۳۵۶ پیشنهاد اولیه این موزه مطرح شده که با توجه به شرایط انقلاب و دفاع مقدس انجام این امر محقق نشد. 

 مجدداً در سال ۱۳۷۱ این ایده مطرح شد و پس از برگزاری مسابقه‌ای و با فراخوان عمومی، از میان طرح‌های متعدد و متنوع، طرح زنده یاد محمد امین می‌ر‌فندرسکی برگزیده شد. 

این طرح الهام گرفته از بنای عمارت خورشید شهرستان کلات است. با شهرداری مشهد توافق حاصل شده و ۴۹۰۰ مترمربع از اراضی بوستان کوهسنگی در اختیار اداره‌کل میراث‌فرهنگی خراسان قرار گرفت و در نیمه دوم سال ۱۳۸۲ کلنگ احداث این موزه به زمین زده شد. 

در سال ۱۳۸۴ توسط شرکت مشهد سازه به‌صورت رسمی ساخت این موزه اغاز شد. 

این موزه با استفاده از فناوری‌های نوین موزه‌داری و در بالا‌ترین حد استاندارد با ۱۸۰۰۰ مترمربع زیر بنا، ۵۳ متر ارتفاع در ۱۲ طبقه ساخته شد و ۱۸ بهمن ۱۳۹۳ افتتاح شد. 

موزه بزرگ خراسان در بر گیرنده بخش‌های مختلف همچون مخزن اموال تاریخی، سالن اجتماعات، کتابخانه، کارگاه و آزمایشگاه مرمت آثار و تالار‌های مختلف نمایش آثار است. 

 هم اکنون و از ابتدای سال ۲۰۱۷ که مشهد پایتخت فرهنگی جهان اسلام نام گرفت نمایشگاه هنر و تمدن و تاریخ ۱۴ قرن دورهٔ اسلامی را در حال نمایش دارد. 

این نمایشگاه کم‌نظیر برای اولین بار در تاریخ موزه‌داری ایران و اشیای آن توسط کار‌شناسان مجرب اداره‌کل موزه‌های سازمان میراث‌فرهنگی از موزه‌های مختلف جمع‌آوری و به نمایش در آمده است و یکی از زیبا‌ترین نمایش آثار موزه‌ای در جهان محسوب می‌شود. 

 این نمایشگاه تا پایان اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ در محل موزه بزرگ خراسان نمایش عمومی خواهد داشت. 

مشهد مقدس و خراسان رضوی که افتخار میزبانی زائران و گردشگران میلیونی ایران را دارد و سالیانه حدود ۳۰ میلیون زائر و گردشگر به مشهد می‌آیند فرصت بزرگی در همه حوزه‌های میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایجاد کرده است. 

بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین این ظرفیت ایجاد شده در حوزه گردشگری مشهد و حتی کشور موزه بزرگ خراسان است که با توجه به قرار گرفتن در فضای مناسب و بدون مشکل رفت و آمد شهری، زائران به سهولت می‌توانند پس از زیارت، از این موزه بزرگ دیدن کنند و با خاطره بازدید از این مکان مشهد را ترک کنند.

* محمدرضا پهلوان، مدیر موزه بزرگ خراسان