◀️ محوطه باستانی پیغمبر کوه را هم تراشیدند
🔺 معادن فعال در آبیک قزوین محوطه های پیش از تاریخ تا قاجاری را تهدید کرده اند
✍ به گزارش صدای میراث ، در منطقه شمالی شهر آبیک قزوین، درست بالاتر از شهرک صنعتی «کاسپین ۲ » و محوطه های دانشگاهی معروف به «پیغمبر کوه»، سایت باستانی فسیلی و آثار انسانی مربوط به دوره های پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی توسط باستان شناس ها كشف شده است. اما بیش از یكسال است كه درست در همین محدوده، فعالیت معادن بدون در نظر گرفتن وجود سایت های باستانی تداوم یافته است.
⬅️ بنا به این گزارش ، منطقه «پیغمبر کوه» واقع در شمال شهر آبیک، که بر اساس تحقیقات میدانی و مطالعات سال‌های اخیر یکی از معدود سایت‌های فسیلی و باستانی استان قزوین به شمار می‌رود، در معرض تهدید جدی ناشی از توسعه بی‌ضابطه معادن قرار دارد. این محوطه که شامل شواهدی از استقرار انسانی در دوره‌های پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوره اسلامی است، بدون انجام ارزیابی‌های دقیق فرهنگی و محیطی، با صدور مجوز برای معادن جدید مواجه شده است.
⬅️ بر پایه مستندات میدانی، فعالیت یکی از معادن در عرصه‌ای که به سایت ساسانی تعلق دارد، بدون اطلاع اداره کل میراث فرهنگی استان آغاز شده بود که با پیگیری‌های مردمی و مسئولان محلی متوقف شد. با این‌حال، مجوز فعالیت معدن دیگری در یک سال گذشته در همین محدوده صادر شده و هم اکنون این معدن در حریم سایت باستانی در حال فعالیت است.
⬅️ شواهد میدانی از جابه‌جایی غیرمجاز خاک و آثار سطحی تدفین در فاصله ۱۰۰ تا ۲۰۰ متری این معدن، احتمال وجود یک گورستان باستانی را تقویت کرده و ضرورت توقف عملیات و آغاز بررسی‌های باستان‌شناسی را دو چندان کرده است.
⬅️ به گفته کارشناسان، کانی‌های موجود در این معادن از نوع سنگ لاشه و زغال‌سنگ کُک بوده و ارزش معدنی بالایی ندارند. از این‌رو، این پرسش جدی مطرح است که آیا بررسی کارشناسی دقیقی در خصوص میزان ذخایر معدنی و توجیه اقتصادی این فعالیت‌ها انجام شده است یا خیر؟ همچنین هنوز مشخص نیست که آیا ارزیابی تأثیر این فعالیت‌ها بر آثار تاریخی و میراث فرهنگی منطقه از سوی اداره کل میراث فرهنگی قزوین صورت گرفته یا خیر؟
◀️ کشف فسیل های متعلق به ۴۰۰ میلیون تا ۶۰ میلیون سال قبل در پیغمبرکوه
⬅️ براساس تحقیقات صورت‌گرفته، مالک معدن فعال در این منطقه به دلیل پایان‌یافتن ذخایر سنگ در بخش ابتدایی تپه، در حال حاضر تصمیم به تعطیلی معدن دارد. این موضوع سوال مهمی را مطرح می‌کند، آیا پیش از صدور مجوز استخراج معدن و ایجاد تخریب در منابع طبیعی و محیط زیست، علاوه بر محوطه های باستانی، امکان بررسی و تخمین علمی میزان ذخایر سنگ موجود وجود نداشت؟ درحالی که اگر بررسی کارشناسی پیش از بهره‌برداری انجام می‌شد، شاید می‌شد از تخریب بخشی از این محوطه ارزشمند جلوگیری کرد.
⬅️ افزون بر این موضوع، با توجه به احتمال وجود آثار باستانی در محدوده پیغمبر کوه آبیک، لازم است پیش از هرگونه اقدام عمرانی یا معدنی دیگر، عملیات دقیق باستان‌شناسی و مستندسازی علمی در این محدوده صورت گیرد تا از نابودی احتمالی شواهد تاریخی جلوگیری شود. از مراجع ذی‌ربط، به‌ویژه وزارت میراث فرهنگی و سازمان حفاظت محیط زیست، درخواست شود تا با فوریت به این مسئله رسیدگی و اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهند.
⬅️ منطقه پیغمبر کوه آبیک، علاوه بر ارزش‌های فرهنگی و تاریخی، از مهم‌ترین ارتفاعات طبیعی شمال شهرستان آبیک و محلی برای کوه‌پیمایی، طبیعت‌گردی و زیارت است. وجه تسمیه این کوه نیز به وجود مقبره دو تن از امامزادگان در قله آن بازمی‌گردد که با سنگ و گچ بنا شده و از دیرباز مورد توجه مردم منطقه بوده است.
⬅️ براساس بررسی های صورت گرفته، از نظر زمین‌شناسی نیز این منطقه دارای لایه‌های صخره‌ای متعلق به دوران مزوزوئیک و سنوزوئیک است. سنگواره‌های موجود در این منطقه متعلق به بازه زمانی ۴۰۰ تا ۶۵ میلیون سال پیش هستند و حاوی فسیل‌هایی از موجودات دریایی ازجمله مونیت‌ها هستند؛ شواهدی که منطقه را به یکی از معدود سایت‌های فسیلی شناخته‌شده ایران تبدیل کرده است.
◀️ تهدید محوطه های باستانی آبیك با فعالیت معدنی
⬅️ محسن بادامیان ، دانش آموخته باستان شناسی و پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی استان قزوین كه خبرنگار صدای میراث را برای بررسی تخریب های صورت گرفته در معدن پیغمبركوه آبیك همراه كرده است با اشاره به ظرفیت های تاریخی و طبیعی شهرستان آبیك قزوین برای تبدیل شدن به یك منطقه گردشگری اعلام كرد: منطقه آبیک دارای استقرار های متعدد تاریخی و با اهمیت است که متاسفانه به علت فقدان مطالعات میدانی باستان شناسی هیچ گونه شناخت منسجم و دقیقی از این شهرستان وجود ندارد.
⬅️ به گفته این پژوهشگر و دانش آموخته باستان شناسی، آثار و محوطه های دوره پیش از تاریخی، حداقل از دوره نوسنگی میانه تا دوره قاجار در شهرستان آبیك وجود دارد كه می تواند این محدوده ها را تبدیل به سایت موزه كند. مثلا یكی از محوطه‌های این شهرستان از دوره نوسنگی تا دوره اسلامی دارای توالی فرهنگی است كه از این حیث در كشور متمایز است. همچنین به یک غار کوچک دوره نوسنگی نیز در منطقه وجود دارد که این اثر نیز متاسفانه در محاصره معادن سنگ آهک قرار گرفته است.
⬅️ هم اكنون معادن استخراج سنگ آهک، سنگ گرانیت، سنگ باریت، خاک بنتونیت، سنگ پوزولان و توف، سنگ سیلیس، سنگ لاشه ساختمانی، زغال‌سنگ و معادن شن و ماسه رودخانه ای و کوهی و معادن خاک رس در جنوب شهرستان آبیك فعال هستند و براساس آمار موجود، ۱۴ معدن فعال، ۱۱ معدن نیمه‌فعال و ۳ معدن تعطیل‌شده در شهرستان آبیك قزوین وجود دارد كه فعالیت برخی از آن ها آثار و محوطه های تاریخی را تهدید كرده است.
⬅️ محسن بادامیان می گوید: گاهی پیش می آید که برخی معادن با سایت ها و محوطه های باستانی تلاقی و در عرصه و حریم آثار تاریخی فعالیت می كنند. بنابراین وظیفه اداره میراث فرهنگی شهرستان آبیك است كه با بررسی محوطه های تاریخی درباره صدور مجوزهای فعالیت معدنی اعلام نظر كند.
◀️ بازدیدهای سطحی كارشناسان میراث فرهنگی بلای جان محوطه های زیر تیغ
⬅️ محسن بادامیان در پاسخ به سوال صدای میراث درخصوص تاثیر معادن فعال در شهرستان آبیك بر تخریب محوطه های باستانی این شهرستان اعلام كرد: متاسفانه گاهی دیده شده که بیشترین تلاش یک کارشناس باستان شناسی در محدوده کارخانه ها یا معادن شهرستان آبیك تنها به یک بازدید میدانی سطحی برحسب انجام روال اداری انجام شده و عاری از دقت لازم بوده است. حتی در برخی از كارشناسی ها نیز افرادی خارج از تحصیلات باستان شناسی برای كارشناسی اعزام شده اند كه بازدید آن ها بدون هیچ دستاورد علمی و کارشناسی نداشته است. به همین دلیل فعالیت‌های معدنی و تاسیسات کارخانه ای آسیب های جبران ناپذیری بر محوطه های باستانی وارد كرده است.
◀️معادن آبیك در عرصه و حریم محوطه های باستانی فعال هستند
⬅️ بادامیان افزود: علاوه بر تخریب محوطه های تاریخی آبیك با فعالیت معادن و كارخانه ها، کشاورزی نیز بیشترین آسیب را بر محوطه های باستانی وارد كرده است. حداقل در یک مورد در شهرستان آبیك و در محوطه «فشگل دره» در شمال این شهرستان، فعالیت معدنی درست در عرصه و حریم درجه ۱ این محوطه باستانی انجام می شود كه آسیب جدی بر لایه های باستان شناختی وارد كرده است. در حالی كه این محوطه مملو از فسیل های گیاهی و جانوری دریایی است و آثاری از دوره تاریخی تا دوره اسلامی متاخر را در خود جای داده است .
⬅️ به گفته این دانش آموخته باستان شناسی و پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی شهرستان آبیك، در اطراف تپه «محسن آباد» آبیك نیز کشاورزی با شخم زدن عرصه محوطه نوسنگی و محوطه مربوط به فرهنگ چشمه علی این ناحیه انجام شده است که آسیب های زیادی به محوطه وارد كرده كه اداره میراث فرهنگی شهرستان آبیک بررسی‌های لازم را در این خصوص انجام دهد.
⬅️ محسن بادامیان با اشاره به تخریب های صورت گرفته در حریم و عرصه لایه های باستانی در معدن پیغمبر كوه آبیك اعلام كرد: نباید وجود یك معدن که منافع شخص یا اشخاص معدود در آن لحاظ شده به نابودی یک فرهنگ و آثار مرتبط با دوره های تاریخی منجر شود. چون این آثار ملی و متعلق به عموم است.
این انجمن در سال ۱۳۸۴ تحت عنوان دوستداران تاریخ و میراث فرهنگی کرج توسط جمعی از اساتید برجسته دانشگاه تاسیس شده و یک نهاد غیر دولتی با مجوز رسمی به شماره ۸۴۲/ ۳۱- ۷۳۹۹ از سازمان میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی جمهوری اسلامی ایران و شماره ثبت ۸۲۸ از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می باشد . رویکرد این مرکز آموزشی ، پژوهشی ، اجرائی و مشاوره ای بوده و در چهارچوب قوانین کشور حرکت می نماید .هزینه های آن از راه آموزش علوم قرآنی ، هنرهای سنتی ، ارائه مشاوره به شخصیتهای حقوقی و حقیقی ، انجام پژوهشهای مرتبط با اساسنامه انجمن و همچنین برگزاری تورهای خاص و ابداعی تامین می گردد . مدیریت وبلاگ و متعاقبا اعضاء امناء و مدیریت عالی انجمن دست تمامی فعالان مرتبط با تحرکات انجمن را به گرمی می فشارد و رسما اعلام می دارد این مرکز بلاشک محلی برای تبادل اندیشه های سازنده ، ارائه پیشنهادات کاربردی و بررسی راهکارهای عملی توسعه پایدار شهری و جوامع محلی می باشد . در این مرکز مباحث بی پایه و رفتارهای غیر اخلاقی جایگاهی نداشته و در ذهن مدیران آن هدفی جزء ارتقاء شخصیتی فرزندان برومند ایران سرفراز اسلامی نیست . لازم به ذکر می باشد عنوان رسمی و اداری انجمن در نهمین مجمع عمومی خود به انجمن تاریخ و میراث ایرانیان تغییر یافته و موضوعات جدیدی نیز به رویکردهای فعالیت آن اضافه شده است .