◀️ عملیات گمانه‌زنی باستان‌شناسی در محوطه پارینه‌سنگی دق جزیره

🔹 مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی، از آغاز عملیات گمانه‌زنی باستان‌شناسی در محوطه پارینه‌سنگی دق جزیره در شهرستان سرایان، به‌عنوان بزرگ‌ترین محوطه پارینه‌سنگی در شرق کشور خبر داد .

✍ به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی ، سید احمد برآبادی گفت : عملیات گمانه‌زنی در محوطه دق جزیره، به‌عنوان بزرگ‌ترین محوطه پارینه‌سنگی در شرق کشور، با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی آغاز شده است. این محوطه بر اساس مطالعات پیشین، توالی‌ای از دوره پارینه‌سنگی قدیم تا پارینه‌سنگی میانی را در خود جای داده است.

⬅️ وی افزود : این محوطه که طبق برآوردهای اولیه ، بیش از ۱۰۰ هکتار وسعت دارد می‌تواند درک ما از نخستین ساکنان این بخش از فلات ایران را به‌طور قابل توجهی دگرگون سازد.

⬅️ برآبادی گفت : پس از اواسط قرن بیستم و با پایان مطالعات کارلتون استنلی کوون، هیچ‌گونه عملیات گمانه‌زنی در محوطه‌های پارینه‌سنگی شرق فلات ایران انجام نشده بود. این نخستین‌بار در هفت دهه اخیر است که مطالعاتی از این دست در خراسان جنوبی آغاز شده و امیدواریم با اجرای این طرح، ضمن تعیین دقیق عرصه و حریم محوطه دق جزیره، از تخریب‌های بیشتر این محوطه جلوگیری کنیم.

⬅️ سرپرست تیم مطالعاتی، نیز گفت : برخلاف برخی محوطه‌های کلیدی فلات مرکزی ایران که از نوع نبکا هستند، محوطه‌های پارینه‌سنگی شرق کشور عموما ریخت‌شناسی متفاوتی دارند و بیشتر با محوطه‌های روباز سواحل جنوبی شاخاب پارس قابل مقایسه‌اند؛ موضوعی که بر پیچیدگی این محوطه‌ها می‌افزاید.

⬅️ علی صدرایی افزود : در همین راستا و به منظور دستیابی به درک دقیقی از وضعیت محوطه در نخستین گام، با بررسی سیستماتیک سطح محوطه، محدوده پراکنش کلی دست‌افزارهای سنگی را ثبت خواهیم کرد. بخشی از این مرحله عملیاتی تاکنون انجام شده و این بخش از عملیات عمدتا بدون برداشت دست افزار سنگی صورت خواهد گرفت تا کمترین میزان تخریب در سطح محوطه ایجاد شود.

⬅️ وی تأکید کرد: این روش به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از شدت و تمرکز استقرار در دق جزیره و تنوع صنایع سنگی موجود به دست آوریم. همچنین، نقشه راهی قابل اتکا برای ادامه عملیات گمانه‌زنی فراهم خواهد کرد که کمترین تخریب را به همراه دارد.

⬅️ سرپرست تیم مطالعاتی ابراز امیدواری کرد: با تداوم این عملیات و مطالعات بعدی، به گاه‌نگاری دقیق این محوطه دست یابند امری که به ما کمک خواهد کرد تا تراژدی نبود دیرینگی مطلق از محوطه‌های شرق ایران را پایان ببخشیم و درک دقیقی از وضعیت هومینین‌های شرق ایران را به دست آوریم.

◀️ بازار جهانی تبریز و گازکشی آن

🔹قدمت بازار تاریخی تبریز به اواخر دوره زندیه و عصر قاجار بازمی‌گردد، اما شواهد نشان می‌دهد این بازار در طول تاریخ بارها بازسازی شده و صدها سال عمر دارد. به تازگی اصرار کسبه بازار تبریز برای گازکشی در بازار مسقف تبریز بیشتر شده‌ است.

✍ به گزارش انجمن نیوز ، به تازگی اصرار کسبه بازار تبریز برای گازکشی در بازار مسقف تبریز بیشتر شده‌است.آنان می‌گویند توان پرداخت هزینه بالای برق را ندارند و از سویی هم دست بردن در بافت تاریخی بازار تبریز ممکن است این میراث را از فهرست ثبت جهانی یونسکو خارج کند.

1⃣ نظر اصناف بازار

⬅️ موضوع گازکشی و مشکل در تامین گرمایش بازار از ۳ دهه پیش با شدت و ضعف مطرح شده، اما این بار به یک مطالبه جدی تبدیل شده‌است. یکی از فعالان راسته طلا فروشی‌هایی بازار تبریز به انجمن نیوز می‌گوید: من برای تامین گرمایش از اسپیلت استفاده می‌کنم ولی برخی از کسبه از عهده هزینه برق برنمی‌آیند و برای همین درخواست گازکشی بازار تبریز شدت گرفته‌است.

⬅️ مهدی شکوری ادامه می‌دهد: قبلا هم با روشن کردن والور و چراغ علاالدین مغازه را گرم می‌کردیم که حالا خبری از تامین نفت هم نیست. البته برای من جهانی بودن این بازار مهم‌تر است. هر چه باشد اینجا سیبری نیست که نشود سرما را تحمل کرد.

⬅️ رسول پنج‌اشکار یکی دیگر از بازاریان اما نظر دیگری دارد. او به انجمن نیوز می‌گوید: «چرا باید این همه پول برق بدهیم؟ به کارشناسان اداره گاز هم پیشنهاد دادیم که لوله‌کشی گاز را از پشت‌بام بازار رد کنند که خدای نکرده اگر نشتی هم باشد برای بازار تبریز مشکلی پیش نیاید.

⬅️ تغییر کاربری حجره‌ها و ورود کافه‌ها و رستوران‌ها به ‌بازار تبریز هم علت دیگری برای مطالبه بازاریان بر گازکشی در بازار تاریخی تبریز است.

2⃣ نظر متخصصان

⬅️ وحید نواداد، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان آذربایجان شرقی می‌گوید: «در ۳ سال اخیر برای تامین انرژی بازار تاریخی تبریز گزینه‌های مختلفی از برق تا پنل‌های خورشیدی را پیشنهاد داده‌ایم که بررسی آن طبق معیارهای میراث جهانی است. در این موضوع اداره گاز، آتش نشانی، مدیریت بحران، نظام مهندسی ساختمان و راه و شهرسازی هم دخیل هستند و باید نظر کارشناسی اعلام کنند. مطالبه بازاریان با همکاری و اعلام نظر همه این نهادها قابل بررسی است که هنوز به نتیجه نهایی نرسیده و در دست بررسی است.

🗒 برگی از تاریخ / ۳۹

◀️ بعضی از مغرضین ایران می‌خواهند زمزمه کنند که ایرانیها نمی‌توانند مملکت خود را اداره نمایند و باید دیگری از آنها سرپرستی کند. اگرچه مطالعۀ لوایح و مقالاتی که نمایندگان ایران منتشر کرده‌اند جواب این حرف را به‌خوبی می‌دهد لیکن باز می‌گوییم: ایرانیها که در ظرف سه هزار سال تاریخ ملّی خود مملکت خود را در کمال خوبی اداره کرده، و غالباً جزء دول معظمه بلکه اعظم دول بوده، و هروقت برحسب پیش‌آمد روزگار لطمه به آنها وارد آمده در اندک‌مدّتی جبران آن را نموده‌اند چگونه نمی‌توانند مملکت خود را اداره کنند؟ اشتباه در این است که در سنوات اخیره که تغییر اوضاع کلّی خاصّه در ممالک اروپا مستلزم آن شد که در ایران هم اوضاع تغییر کند، دولت و ملّت ایران در مقابل همسایگان پرزور جبّار طمّاع واقع شده که هرچه خواست برای اصلاح حال خود جدّ و جهد کند مانع‌تراشی آنها مساعی او را باطل کرد، و حتّی اینکه ایرانیها متوسّل به سرمایه و معلومات فنّی خارجی هم شدند و از خارجه در این خصوص استمداد کردند و در این راه هم دول متعدّی همسایۀ ایران سنگ انداختند، بلکه ممانعت صریح کردند. اگر ایران در این چند سال اخیر آن‌طوری که باید اداره نشده، به‌واسطۀ انواع اشکالات خارجی از دسایس و حیل و اعمال جبر و زور و غیره بوده، و هرگاه از این به بعد اعمال سابق‌الذکر متروک شود و ایرانیها را بگذارند که به‌طوری که منظور نظر خودشان است با مساعدتهای مادّی و معنوی دوستان خود مشغول کار شوند، یقین است که در کمال خوبی از عهدۀ ادارۀ مملکت خود برخواهند آمد و ایران یک عنصر ترقّی بسیار خوبی برای دنیا خواهد شد، و هیچ دولت و ملّتی هم محتاج نخواهد بود که بار سرپرستی ایران را که بار سنگینی است بر دوش بگیرد.

پاریس، اسفند ۱۲۹۷

🌀 منبع: نامه های محمدعلی فروغی

◀️ طرح اصلاح عرصه و حریم تپه کنارصندل جیرفت روی میز شورای ثبت آثار

🔹 سرپرست اداره‌ کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان کرمان از طرح پرونده پیشنهادی ثبت عرصه و حریم تپه باستانی کنارصندل جیرفت در شورای ثبت آثار و حرایم‌ خبر داد.

⬅️ منطقه باستانی کنارصندل در نزدیکی شهر جیرفت واقع در جنوب استان کرمان حدود پنج هزار سال پیشینه دارد و از ارزش بالایی به لحاظ میراث فرهنگی برخوردار است.

⬅️ کنارصندل شمالی و جنوبی از جمله محوطه‌های منحصر به‌فرد باستان‌شناسی در جنوب‌ شرق ایران هستند که با شماره‌های ۵۰۹ و ۵۱۰ در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند و باستان‌شناسان آثار زیادی در این محوطه که یک شهر بزرگ در کنار رود هلیل بوده است، کشف کرده‌اند.

⬅️ اقدامات عمرانی در عرصه محوطه باستانی کنارصندل جیرفت برای ساخت سوله ورزشی توسط دهیاری منطقه در خرداد امسال خبرساز شد و واکنش‌های گسترده‌ای را به همراه داشت.

⬅️ مسئولان میراث فرهنگی همان موقع اعلام کردند که به محض اطلاع با حضور یگان حفاظت اداره‌ کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان، از ادامه عملیات تخریبی جلوگیری شد.

⬅️ اما سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان گفت: پس‌ از بررسی طرح پیشنهادی عرصه و حریم این تپه باستانی که‌ بر مبنای گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسی تدوین‌ شده بود و پس‌ از استماع نظرات کارشناسان حاضر در جلسه، انجام برخی اصلاحات درخصوص نقشه عرصه و حریم و جزئیات ضوابط حاکم بر این محوطه‌ در دستور کار تیم کارشناسی قرار گرفت.

⬅️ مرتضی نیکرو افزود: مقرر شد تا به‌زودی و به‌صورت اضطراری با اعمال اصلاحات مورد نظر شورای ثبت حرایم‌ وزارت میراث‌ فرهنگی، طرح نهایی عرصه و حریم تپه باستانی کنارصندل جیرفت برای ثبت به این شورا ارجاع داده شود

◀️ رهاسازی ماهی نادر «شیپ» در گیلان

🦈 بچه‌ ماهی خاویاری از گونه نادر «شیپ» با حضور استاندار گیلان و مسئولین استانی برای نخستین‌بار پس از ۱۵ سال تحقیق و پژوهش، امروز در رودخانه سفیدرود و محدوده پارک ملی بوجاق رهاسازی شد.

⬅️ آیین رهاسازی بچه‌ماهی‌های بومی و خاویاری دریای خزر با حضور هادی حق‌شناس استاندار گیلان، جمعی از مسئولین استانی و کارشناسان شیلات ،روز سه شنبه ۲۴ تیر در محدوده پارک ملی بوجاق و در بستر رودخانه سفیدرود برگزار شد. در این برنامه که با هدف تقویت ذخایر آبزیان و حمایت از معیشت جامعه صیادی استان انجام شد، هزاران قطعه بچه‌ماهی از گونه‌های بومی نظیر کپور، سفید و سوف در رودخانه سفیدرود رهاسازی شدند.

⬅️ هادی حق‌شناس، استاندار گیلان در حاشیه این مراسم با اشاره به اهمیت رهاسازی بچه‌ماهیان در رودخانه سفیدرود اظهار کرد: باید از سازمان شیلات ایران و مرکز تحقیقات بین‌المللی ماهیان خاویاری در استان گیلان قدردانی کرد که سال‌ها در مسیر بازسازی ذخایر دریای خزر فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی گسترده‌ای داشته‌اند.

⬅️ وی با بیان اینکه امروز شاهد نتیجه ۱۵ سال تحقیق در زمینه ماهیان خاویاری هستیم، گفت: برای نخستین‌بار پس از سال‌ها کار پژوهشی، ماهی خاویاری «شیپ» که از خانواده تاس‌ماهیان است، در دریای خزر رهاسازی شد؛ بیش از ۸۵ درصد ذخایر این ماهی‌ در منطقه خزر و دریای سیاه به‌دلیل آلودگی‌ها، صید بی‌رویه و عوامل دیگر از بین رفته است.

⬅️ وی با تأکید بر اهمیت احیای ذخایر آبزیان در شرایط دشوار زیست‌محیطی دریای خزر گفت: این اقدام، آغاز راهی امیدبخش برای احیای گونه‌های ارزشمند خاویاری است و انتظار می‌رود بخش خصوصی نیز در این حوزه ورود جدی‌تری داشته باشد.

⬅️ نماینده عالی دولت در گیلان با بیان اینکه در حوزه ماهی سفید نیز گام‌های مؤثری برداشته شده، افزود: تنها در سال جاری، شیلات ایران برنامه دارد ۱۲۰ میلیون قطعه بچه‌ماهی سفید در رودخانه‌های منتهی به خزر رهاسازی کند که تاکنون ۲۶ میلیون قطعه آن اجرا شده است.

⬅️ حق شناس با اشاره به تأخیر در بازدهی اقتصادی این طرح‌ها گفت: صید این بچه‌ماهیان معمولاً سه تا چهار سال بعد انجام می‌شود و حداکثر ۱۰ درصد از رهاسازی‌ها به صید منتهی می‌شود که این آمار باید بهبود یابد و نیازمند همکاری محیط زیست، کاهش آلودگی‌ها، مدیریت منابع و مشارکت مردم است.

⬅️ وی همچنین با اشاره به سرانه پایین مصرف ماهی در ایران تصریح کرد: میزان مصرف ماهی در کشور ما حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد سرانه جهانی است، این در حالی‌ است که ماهی، نسبت به گوشت قرمز و مرغ، عوارض بسیار کمتری برای سلامت دارد و باید جایگاه بیشتری در سبد غذایی خانوارها پیدا کند.

⬅️ استاندار گیلان در پایان تأکید کرد: ظرفیت‌های طبیعی استان در حوزه آبزی‌پروری و گونه‌های خاویاری، فرصت مغتنمی است که با ورود سرمایه‌گذاران و حمایت دستگاه‌های اجرایی می‌تواند به احیای ذخایر و توسعه اقتصادی استان منجر شود.

◀️ زنده نیست اما صدای ساز زدنش را همچنان می‌شنویم

❇️ نامش را با عود نوشتند، زخمه‌هایش را با دل شنیدند و خاموشی‌اش را با حسرت به یاد آوردند. ۱۰سال است که منصور نریمان، آن نغمه‌پرداز خاموش، در میان ما نیست؛ اما صدای سازش، همچنان در جانِ عودنوازی ایران طنین دارد.

⬅️ به گزارش ایسنا، امروز ۲۳ تیرماه ۱۰ سال از درگذشت منصور نریمان، مردی که به پدر عودنوازی ایران ملقب است، می‌گذرد. نریمان فردی است که عودنوازی را باری دیگر پس از سال‌ها بی‌مهری به این ساز اصیل ایرانی، احیا کرد. با این حال او نیز همانند بسیاری دیگر از بزرگان فرهنگ و هنر این مملکت، از بی‌مهری‌ها به هنرمندان و هنرشان به محض اینکه مو سپید می‌کنند و دیگر تاب و توان سابق را ندارند، گله‌مند بود و حتی درباره این امر گفته بود: «تا وقتی که سالم هستی همه دورت جمع می‌شوند، اما همین که بنیه‌ات ضعیف می‌شود همه کنارت می‌گذارند، مسئولان هم با من خداحافظی کرده‌اند».

⬅️ نریمان همان فردی است که با خدمات بسیارش به موسیقی و ساز عود، تأثیر بسزایی در ثبت «مهارت ساختن و نواختن عود» به صورت مشترک با سوریه در یونسکو داشت.

⬅️ در همین راستا و اکنون که در دهمین سالگرد درگذشت این بزرگ‌مرد عودنوازی ایران هستیم، یکی از مصاحبه‌های قدیمی او با رادیو را بازنشر می‌کنیم که اینگونه یاد و خاطره این هنرمند را زنده نگه داریم و گوشه نگاهی به آنچه بر او گذشت تا پدر عودنوازی ایران نام گرفت، از زبان خود او داشته باشیم .

⬅️ در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

❇️ من در اسفند سال ۱۳۱۴ در مشهد متولد شدم. ما ۱۲ خواهر و برادر هستیم که بنده فرزند ارشد هستم و تمام ما با کارهای هنری سر و کار داریم. پدر من استادم بود و همین موجب می‌شود که احترامی مضاعف برای او قائل باشم. ایشان تار و نی می‌نوازند و صدای خیلی خوبی دارند. پدربزرگ پدری من هم عود می‌نواخته است و چون از کودکی عود را شنیده بودم، خوشم می‌آمد و اینگونه شد که آن را دنبال کردم.

❇️ درحقیقت چهار یا پنج ساله بودم که بسیار عاشق موسیقی شدم و همیشه تار پدرم را برمی‌داشتم و با آن می‌نواختم. البته بعد از آن از پدرم کتک می‌خوردم؛ چون سیم‌های تار را پاره می‌کردم، ولی از ۶ سالگی پدرم برایم یک سه‌تار گرفت که هنوز آن را دارم. این سه‌تار کوچک بود تا بتوانم با آن به راحتی بنوازم. من تار و سه‌تار را هم مانند عود می‌نوازم ولی عود ساز تخصصی من است. بخاطر دارم زمانی که می‌خواستم نواختن عود را شروع کنم، سازش پیدا نمی‌شد و تارهای معمولی را سیم بم می‌انداختند و تبدیل به تار باس می‌شد. با آن ساز شروع کردم تا اینکه توانستم عود تهیه‌ کنم و آن را ادامه دهم.»

❇️ نریمان که نام اصلی او اسکندر ابراهیمی زنجانی، درباره این تغییر نام خود اینگونه می‌گوید که «پدرم با ادامه راه موسیقی من مشکلی نداشت و حتی من را تشویق هم می‌کرد. با این حال با توجه به تعصباتی که آن زمان نسبت به موسیقی وجود داشت، با وجود اینکه نام اصلی من «اسکندر ابراهیمی زنجانی» است، ولی برای اینکه مبادا خدشه‌ای به نام و نشان پدرم وارد شود، اسم مستعار «منصور نریمان» را برای خود برگزیدم .

❇️ نریمان همان‌طور که اشاره شد، صرفا عود نمی‌نواخت بلکه تار و سه‌تار را هم به خوبی عود می‌نواخت، اما این تنها هنر او نبود، بلکه این هنرمند دستی هم در آواز داشت تا حدی که نخستین اثری که آهنگسازی کرد را خودش روی آن خواند: «صدای خوش در خانواده ما ارثی است و دختر و پسر همه می‌خوانند. البته پدرم از کودکی ما را مجبور می‌کرد که بخوانیم تا ببیند صدایمان چگونه است. اولین باری که خواندم روی یکی از آثار خودم خواندم.»

❇️ این هنرمند اما درباره روند آغاز یادگیری عودنوازی خود چنین شرح می‌دهد: «من ساز را با گوش شروع کردم و از تئوری و نُت چیزی نمی‌دانستم. در آن زمانی که عود را شروع کردم، تکنواز عودی که دارای اسم و شهرت باشد وجود نداشت، البته که افرادی مانند آقای یوسف کاموسی یا اکبر محسنی در ارکسترها عود می‌نواختند. ولی برای اینکه درباره وسعت عود سوال کنم، مجبور شدم از نوازندگان عربی مانند محمد عبدالوهاب سوال کنم که اتفاقا جوابی دادند که خودم به آن رسیده بودم.

❇️ بعد از آن کلاس اول یا دوم دبیرستان بودم که شنیدم آقای روح‌الله خالقی، هنرستان موسیقی را دایر می‌کنند؛ به همین دلیل با ایشان مکاتبه کردم و او بامحبتی بسیار که ممکن است هر انسان شریفی در حق هم نوع خود کند، به من پاسخ دادند. من هم نواری از ساز نواختنم برای ایشان فرستادم. او نیز ساز را که گوش کرد، به من گفت که اگر می‌توانم به تهران بروم و در کنار شاگردان ایشان در خانه، هنرستان را تمام کنم. به ایشان گفتم که خانواده من اجازه چنین کاری را نمی‌دهند به همین دلیل با مکاتبه کتاب‌هایی که لازم بود نکات درستی را برایم فرستادند و خودشان هم جایی که نیاز بود من را راهنمایی کردند. درنتیجه اکنون بیش از ۱۰ سال است در همان هنرستان تدریس می‌کنم.»

❇️ نریمان همچنین درباره آغاز رسمی کارش به عنواز تکنواز و آهنگساز شرح می‌دهد که «در سال ۱۳۳۲ به عنوان مسئول موسیقی رادیو مشهد کارم را شروع کردم. اکنون هم ۱۲ سال است که در تهران هستم و رسما تکنوازی عود می‌کنم. اولین بار در تهران کارم را ارکستر گلها آغاز کردم. آهنگسازی را اما نخستین بار وقتی که هنوز در مشهد بودم برای آهنگی که خودم روی آن خواندم آغاز کردم که «پاییز» نام دارد. تاکنون با اکثر خواننده‌های قدیمی کار کرده‌ام و تقریبا ۲۸ آهنگ ساخته‌ام.

◀️ ثبت دره خرم‌آباد، نقطه عطفی در حفاظت از هویت بشر است

🔹یک باستان‌شناس پیشکسوت ثبت دره خرم‌آباد را اقدامی سرنوشت‌ساز برای پاسداری از میراث طبیعی و فرهنگی ایران دانست..

⬅️ فخری دانش‌پور پرور، باستان‌شناس و استاد سابق دانشگاه‌های چین و ایران، با اشاره به ثبت جهانی این مجموعه گفت: دره خرم‌آباد، گهواره تاریخ بشر از عصر نئاندرتال‌ها تا امروز است و اکنون این سرمایه جهانی، شایسته‌ترین معرفی و حفاظت را یافته است.

⬅️ وی افزود: اشیای مکشوفه در محوطه‌های باستانی این منطقه در بستری منسجم، مطمئن و دست‌نخورده کشف شده‌اند و مجموعه‌های مفرغی دره خرم‌آباد ارتباطی معنایی با ساختارهای معماری دوران خود دارند که اهمیت این محوطه‌ها را از منظر پژوهش‌های باستان‌شناسی چند برابر می‌سازد.

⬅️ این پژوهشگر ادامه‌ داد: اهمیت محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد فراتر از یافته‌های باستان‌شناسی است. تنوع زیستی، شرایط اقلیمی خاص و موقعیت استراتژیک، این دره را تبدیل به حلقه اتصال تمدن‌های باستانی زاگرس و فلات مرکزی ایران کرده است و نقش کلیدی در شکل‌گیری فرهنگ‌های اولیه دارد.

⬅️ دانش‌پور پرور تاکید کرد: ثبت جهانی، گامی سرنوشت‌ساز برای حفاظت، معرفی و بهره‌برداری مسئولانه از این میراث گرانبهاست؛ اقدامی که نه‌تنها زمینه‌ساز حفظ ارزش‌های تاریخی و طبیعی خرم‌آباد خواهد بود، بلکه می‌تواند موجب رونق گردشگری پایدار، تقویت هویت منطقه‌ای و جلب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی شود.

⬅️ وی در پایان تصریح کرد: این محوطه‌ها نه تنها قدیمی‌ترین شواهد سکونت انسان در ایران را ثبت کرده‌اند، بلکه اثباتی بر پیوند دیرین میان طبیعت و تمدن هستند. اکنون ثبت جهانی دره خرم‌آباد، مسئولیت حفظ این گنجینه را برای همه ما دوچندان کرده است.

◀️ از بین رفتن آثار سلجوقی در دل اصفهان با بولدوزر

🔹مسئول کاوش‌های باستان‌شناسی گذر کمرزرین اصفهان گفت: در عملیات ناگهانی و شبانه شهرداری منطقه ۳ اصفهان، بخشی از لایه‌های ارزشمند دوره سلجوقی مقابل مسجد کمرزرین تخریب شد.

⬅️ علی شجاعی، در گفتگو با مهر از وقوع تخریبی گسترده در بخش ارزشمند تاریخی این محوطه در شب گذشته خبر داد و افزود: مکان دقیق این اتفاق مقابل مسجد تاریخی کمرزرین است؛ جایی که پیش‌تر بارها هشدار داده بودیم می‌تواند بخش‌هایی از کاخ‌ها یا قیصریه دوره سلجوقی در دل خود داشته باشد.

⬅️ وی با اشاره به مطالعات ژئوفیزیکی انجام‌شده در این محل افزود: ما در قالب مطالعات ژئوفیزیکی، شواهد قابل توجهی از وجود آثار معماری در زیر زمین به‌دست آوردیم و ضرورت کاوش در اینجا کاملاً محرز و مستند بود. این ناحیه، از معدود نقاط باقی‌مانده از ساخت زیرگذر میدان امام علی است که آثار تاریخی آن به‌طور کامل از بین نرفته و بخش کوچکی از آن هنوز باقی‌مانده بود.

🔺 توافق شهرداری و میراث؛ نقض شبانه توافق و ورود بی‌مجوز ماشین‌آلات سنگین

⬅️ شجاعی ادامه داد: بر اساس توافقی که میان شهرداری منطقه ۳ و اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان صورت گرفت، قرار شد خاک‌برداری تا عمق سه متر برای تسهیل دسترسی به مجتمع تجاری طلا انجام شود و در صورتی که به آثار تاریخی برخورد شد، بلافاصله کاوش متوقف و مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی دریافت شود.

⬅️ وی تصریح کرد: در همان ابتدا، زیر آسفالت به آثار معماری و اشیا منقول با ارزش برخورد کردیم. با حضور نمایندگان پژوهشگاه میراث، اداره‌کل میراث استان و یگان حفاظت در محل، کار متوقف و صورت‌جلسه شد که تا زمان صدور مجوز پژوهشگاه، هیچ اقدامی صورت نگیرد.

⬅️ اما این توافق، به‌گفته شجاعی، شب گذشته به‌شکلی کاملاً غیرقانونی نقض شد: حدود ساعت ۱۲ شب گذشته، بدون هیچ‌گونه هماهنگی، چند ده کامیون خاک‌برداری به همراه دو دستگاه بیل مکانیکی وارد محوطه شدند. این اقدام در حالی صورت گرفت که هیچ سابقه‌ای از چنین ماشینی در این پروژه وجود نداشت. هدف این بود که کار به‌سرعت و در سکوت شبانه پیش برود.

🔺 ورود فوری میراث فرهنگی؛ اما آثار تخریب شده بود

⬅️ این باستان‌شناس تأکید کرد: خوشبختانه دستگاه میراث فرهنگی در ساعات اولیه متوجه ماجرا شد و با قدرت وارد عمل شد و جلوی ادامه کار را گرفت، اما تخریب، پیش از آن انجام شده بود. هنوز به‌طور دقیق ابعاد تخریب را از نزدیک ندیده‌ام، اما گزارش‌ها حاکی از شدت بالای آسیب‌ها و تخریب بخش عمده‌ای از آثار است.

⬅️ شجاعی با ابراز تأسف از تکرار چنین رخدادهایی گفت: متأسفانه فاجعه حمام خسروآغا این بار به شکل دیگری در شهر صورت گرفت. در بدنه مدیریت شهری هنوز عناصری وجود دارند که حاضرند به بهای از بین بردن گذشته این شهر، پروژه‌های تجاری و منافع شخصی را پیش ببرند. صرفاً برای اینکه یک پاساژ دسترسی بهتری داشته باشد، حاضر شده‌اند بخشی از حافظه تاریخی این سرزمین را نابود کنند. این درحالی است که با عقل جمعی و این مهم به بهترین شکل قابل حل و برنامه ریزی آن انجام شده بود.

🔺 تناقض گفتار با رفتار؛ توسعه گردشگری یا تخریب میراث؟

⬅️ شجاعی در ادامه با انتقاد از عملکرد دوگانه مدیریت شهری اظهار کرد: چطور ممکن است شهرداری از توسعه گردشگری به‌عنوان اولویت خود نام ببرد، در حالی که در عمل با چنین اقداماتی، زمینه‌ساز تخریب بخشی از هویت تاریخی اصفهان باشد؟ شهردار چگونه ادعا می‌کند که با دیدن آثار تاریخی کلنگ را کنار می‌گذارند و قلم‌مو برمی‌دارند، اما هم‌زمان شاهد چنین عملیات مخربی باشیم؟

⬅️ وی با اشاره به موقعیت حساس فعلی کشور گفت: در شرایطی که مردم ایران از هویت ملی و فرهنگی خود انرژی می‌گیرند و در بحبوحه بحران‌های مختلف به ریشه‌هایشان توسل می‌جویند، تخریب چنین نقاطی از اصفهان، که نماد تمدن ایرانی است، قابل توجیه نیست.

🔺لزوم ورود نهادهای نظارتی؛ شهردار منطقه و پیمانکار باید پاسخگو باشند

⬅️ این باستان‌شناس با تأکید بر لزوم پیگیری موضوع از سوی مقامات مسئول افزود: در این شرایط، وزیر میراث فرهنگی، دادستان استان، استاندار اصفهان و شخص شهردار باید به‌صورت جدی وارد عمل شوند. اگر ادعای آنها توسعه گردشگری است، اگر هویت ملی و سرزمین برای آنها مهم است باید پاسخ بدهند که چگونه اجازه داده‌اند چنین تخریبی آن‌هم به‌شکل شبانه و ناگهانی انجام شود؟

⬅️ وی با اشاره به مدارک موجود تصریح کرد: در محل، دوربین‌های مداربسته فعال بوده‌اند و رفت‌وآمد ماشین‌ها ثبت شده است. قطعاً مشخص خواهد شد این هماهنگی‌های شبانه به نفع چه افرادی صورت گرفته است. شهردار منطقه و پیمانکار پروژه باید پاسخ‌گو باشند و مشخص کنند چرا و چگونه مجوز ورود این تجهیزات بدون اطلاع میراث صادر شده است.

🔺 معماری زیرزمینی سلجوقی تخریب شد

⬅️ شجاعی درباره ارزش آثار تخریب‌شده توضیح داد: در نظارت انجام‌شده، ما هم آثار معماری داشتیم و هم اشیای منقول باارزش. تخمین ما این بود که بخش عمده آثار سطحی مربوط به دوره قبل از صفوی، تیموری، ایلخانی و سلجوقی یا حتی پیش‌تر، بوده‌اند. بلافاصله پس از برداشتن آسفالت، به این آثار برخورد کردیم که نشان می‌داد در لایه‌های پایین‌تر نیز اطلاعات تاریخی غنی‌تری نهفته است.

🔺 پیوند تاریخی با مسجد جامع و دوره دیلمی

⬅️ به گفته این باستان‌شناس، مسجد تاریخی کمرزرین اساساً بنایی متعلق به دوره دیلمی و سلجوقی است که در دوره‌های بعدی بازسازی شده، اما بخشی از فضاهای الحاقی آن به سمت روبروی مسجد در زیر زمین امتداد داشته و در جریان عملیات شب گذشته بخشی از این فضاها نیز از بین رفته است.

🔺 تأکید بر لزوم کاوش رسمی؛ نه خاک‌برداری مخرب

⬅️ شجاعی با اشاره به روند قانونی پروژه گفت: در قالب پروژه نظارت و بر اساس توافق رسمی میان اداره‌کل میراث فرهنگی استان و شهرداری، ما آسفالت سطح را برداشتیم و پس از مشاهده تنوع آثار، مقرر شد کار باستان‌شناسی به‌صورت رسمی آغاز شود.

⬅️ وی در پایان افزود: اینکه ناگهان شبانه با چنین شدت و حجمی عملیات تخریب صورت گرفته، نه‌تنها غیرقانونی بلکه توهین به میراث فرهنگی و تاریخ این ملت است. امیدوارم رسانه‌ها و افکار عمومی به‌جد وارد این ماجرا شوند و نگذارند چنین اقداماتی بی‌پاسخ بماند.