پایان فصل پنجم کاوش‌ها در معبد لائودیسه نهاوند

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نهاوند گفت: «پس از یافتن سرنخی از معبد لائودیسه، فصل پنجم کاوش برای بیرون کشیدن این معبد از دل منطقه دوخواهران نهاوند به پایان رسید.»

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان، محسن جانجان عنوان کرد: «از نخستین کاوشی که در سال 1322 در محله ۱۲ هکتاری دوخواهران انجام شد، این منطقه به‌عنوان حریم تاریخی در آمده و اجازه ساخت و ساز به اهالی داده نمی‌شود.»

او افزود: «به‌منظور کوچک کردن این حریم و خارج کردن خانه‌ها از فهرست وهمچنین یافتن معبد لائودیسه، فصل پنجم کاوش‌ها که از ۳ تیرماه آغاز شده بود، ۳ مردادماه به پایان رسید.»

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نهاوند با بیان اینکه درفصل پنجم کاوش‌ها، باستان‌شناسان ۱۲ گمانه را مورد بررسی قرار دادند، گفت: «مناطقی که قطعه مرتبطی در آن کشف نشده، از حریم خارج خواهند شد و صاحبان آن قطعه‌ها می‌توانند طبق ضوابط مناطق تاریخی، اقدام به تعمیر یا ساخت‌وساز بنای خود کنند.»

او افزود: «این محوطه تاریخی در سال ۱۳۲۷ به شماره ۳۷۴ در فهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده است. نتایج نهایی کاوش فصل پنجم معبد لائودیسه در قالب مقاله‌های علمی در سطوح ملی و بین‌المللی ارائه خواهدشد.»

تپه قزل‌قلعه فراهان یک بنای مذهبی ساسانی بوده است

هرچند شناخت از ابعاد کارکردی بنای موجود در تپه قزل قلعه فراهان، نیاز به انجام کاوش های باستان شناسی وسیع دارد، ولی با چند گمانه باز شده طی برنامه گمانه‌زنی به منظور تعیین لایه‌نگاری در این محوطه می‌توان وجود یک بنای مذهبی مانند آتشکده یا یک عمارت اربابی را که در فراهان دوره ساسانی مورد توجه بوده، پیشنهاد داد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، اسماعیل شراهی سرپرست هیات گمانه‌زنی تپه قزل قلعه فراهان با اعلام این خبر گفت: «برنامه گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری تپه قزل قلعه فراهان استان مرکزی  با مجوز پژوهشگاه انجام شد.»

او با بیان اینکه تپه قزل قلعه یا قزل تپه در دشت فراهان و در 2 کیلومتری روستای حسین‌آباد شهرستان فراهان قرار گرفته و بواسطه ارتفاعش بر تمامی دشت فراهان مشرف است افزود: «اساس این تپه طبیعی و بر پایه این ساختار طبیعی، لایه‌ای تاریخی شکل گرفته است که بواسطه رنگ خاک قرمز مایل به سرخ، در نزد اهالی قزل تپه یا تپه سرخ خوانده می شود.»

این باستان‌شناس، اولین شواهد راهنمای هیات برای انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی دراین مکان راگچ بری‌های دوره ساسانی اعلام کرد که در سطح تپه پدیدار شده و از وجود یک بنای مهم در این منطقه حکایت داشت.

به گفته سرپرست هیات باستان‌شناسی ،بر این اساس برنامه گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری تپه یاد شده  به منظور شناخت از دوره‌های سکونتی ،بررسی ابعاد کارکردی بنای مدفون در زیر خاک ونحوه ارتباط آن با سایر محوطه‌های دشت فراهان در دوره ساسانی انجام پذیرفت.

شراهی گفت: «طی این برنامه، گمانه‌هایی در این تپه باز و منجر به کشف ساختارهای معماری شد که این بقایای معماری شامل دیوارهایی از خشت و ملاط گل است که عرض آنها در برخی قسمت‌ها تا 2/5 متر می‌رسد.»

سرپرست هیات گمانه‌زنی تپه قزل قلعه فراهان خاطرنشان کرد: «در پایه این دیوارها  چند رج آجر با روکش گچ‌کار شده و سپس دیوار خشت و گلی بر مبنای دیوار آجری چیده شده است.»

او پر شدن فضاهای معماری در برخی از قسمت‌ها با آواری از ترکیب سنگ لاشه ، تکه‌های آجر  و گچ  در این محوطه را نکته بسیار مهمی دانست و تصریح کرد: «مهم‌ترین عناصر منقول بدست آمده از این برنامه چند قطعه گچبری و چند قطعه سفال است که نشان از اهمیت بنای مدفون و استفاده از این مکان تنها در دوره ساسانی دارد.»

این باستان‌شناس گفت: «هرچند شناخت از ابعاد کارکردی بنای موجود در قزل تپه، نیاز به انجام کاوش‌های باستان‌شناسی وسیع دارد، ولی با همان چند گمانه باز شده در این محوطه می‌توان  وجود یک بنای مذهبی مانند آتشکده یا یک عمارت اربابی را که در فراهان دوره ساسانی مورد توجه بوده را پیشنهاد داد.»

شراهی با اشاره به این نکته که فراهان ناحیه‌ای کهن و نام‌آور در استان مرکزی است که با توجه به وجود محوطه‌ها و بناهای مهم دوره از جمله  آتشکده فردقان  در دوره ساسانی و قبل از ورود اسلام دارای اهمیت بوده اظهار کرد: «به‌طور قطع برنامه‌ریزی برای تامین اعتبار و انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های کلیدی این منطقه مانند قزل قلعه منجر به شناخت از  ابعاد فرهنگ و هنر، بررسی ارتباطات و سیر و سقوط جوامع انسانی، بررسی اندیشه‌های مذهبی و تعاملات میان منطقه‌ای در برهه‌ای از تاریخ ایران یعنی دوره ساسانی خواهد شد.»

نشانه‌ای مبنی بر سرقت وجود ندارد

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان گفت: «نظر قطعی درباره مفقود شدن آلبوم ناصری بعد از پایان انبارگردانی رسمی اعلام می‌شود، با بررسی تیم یگان حفاظت میراث‌فرهنگی هیچ نشانه‌ای مبنی بر سرقت آلبوم وجود ندارد.»

آفرین امامی در این خصوص گفت: «اواخر اسفند سال 98 امین‌اموال آلبوم‌خانه کاخ گلستان در آخرین انبارگردانی خود متوجه شد که یک آلبوم ناصری حاوی 100 قطعه عکس کوچک در قفسه نیست، این موضوع را به من اعلام کرد، بلافاصله برای پیشگیری از موضوعات سوء بعدی، اقدامات حقوقی انجام شد. با واحدهای ذی‌صلاح وزارتخانه، پلیس اینترپل و قوه قضائیه نیز در این زمینه مکاتباتی انجام دادیم حتی مشخصات و تصاویر اثر نیز برای پلیس اینترپل ارسال شد.»

او افزود: «این آلبوم در مخزن آلبوم‌خانه کاخ گلستان نگهداری می‌شد و تاکنون برای نمایش در هیچ نمایشگاهی، از این مخزن خارج نشده است.»

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان تصریح کرد: «با بررسی یگان حفاظت میراث‌فرهنگی مشخص شد هیچ‌گونه نشانه‌ای مبنی بر سرقت اثر وجود ندارد.»

او گفت: «برای بررسی موضوع، کمیته‌ای متشکل از اداره‌کل موزه‌ها، نماینده مدیریت کاخ گلستان، یگان حفاظت میراث‌فرهنگی و نماینده ذی‌حسابی و اداره‌کل امور مالی وزارتخانه به‌منظور انبارگردانی رسمی تشکیل شد. این انبارگردانی آغاز شده و با توجه به اینکه حجم آثار زیاد است انجام این کار زمان‌بر است و ما نمی‌توانیم درباره مفقود شدن اثر تا پایان انجام آن نظر قطعی اعلام کنیم.»

دستگیری حفاران غیرمجاز آثار تاریخی در ایلام

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام از دستگیری حفاران غیرمجاز آثار تاریخی در استان خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام، عبدالمالک شنبه‌زاده با اعلام این خبر اظهار کرد: «شب گذشته در پی گشت‌های نامحسوس در یک عملیات غافلگیرانه توسط فرماندهی انتظامی بخش گنجوان شهرستان ایلام و با همکاری نیروهای یگان حفاظت اداره‌کل استان، چهار حفار غیرمجاز آثار تاریخی دستگیر شدند.»

او با بیان اینکه از متهمان ابزار و ادوات حفاری کشف و ضبط و خودروی آنان نیز توقیف شد، افزود: «متهمان به مأموران نیروی انتظامی تحویل داده شدند، پرونده نیز برای سیر مراحل قضایی در دستور کار قرار گرفت.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام عنوان کرد: «بر اساس ماده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی هرگونه حفاری و کاوش به قصد به دست آوردن اموال تاریخی، فرهنگی ممنوع است و متهمان به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می‌شوند و اشیای مکشوفه به نفع وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و آلات و ادوات حفاری به نفع دولت ضبط می‌شود.»

او گفت: «حفاری در اماکن و محوطه‌های تاریخی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است یا در بقاع و اماکن مذهبی، علاوه بر ضبط اشیای مکشوفه و آلات و ادوات حفاری، متهم به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.»

شنبه‌زاده ضمن تقدیر و قدردانی از همکاری فرماندهی نیروی انتظامی بخش گنجوان و همچنین همکاری بسیار خوب انجمن‌های میراث فرهنگی یادآور شد: «آثار فرهنگی و تاریخی شهود تمدن، سند هویت و افتخار ملی ما بوده و صیانت از آن وظیفه همه اقشار مختلف جامعه است.»

مطالبه بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز ، ضرب الاجل برای پاکسازی حاشیه کاراونسرای شاه عباسی

رییس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرزگفت: ضروری است محدوده شاه عباسی از هر حیث پاکسازی شود تا منظره زیبایی از این محدوده هم برای البرزنشینان و هم گردشگران تداعی شود. چرا که این گونه آلودگی های بصری و شنیداری آرامش و جلوه بافت را به هم می زند . 

سیامک صحافی فعال فرهنگی، موسس ورییس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز(اولین NGO رسمی حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز، با سطح فعالیت ملی و بین المللی) در گفتگو با خبرنگار شبکه خبری البرز آثار باستانی ، بناها و ابنیه های تاریخی را هویت فرهنگی و میراث ماندگار پیشنیان برشمرد و اظهار کرد: بناهای تاریخی و آثار ماندگار از گذشتگان تصویری گویا از هویت، فرهنگ و تمدن اقوام را بیان می کند.این بناها دریچه ای برای معرفی فرهنگ، هنر، معماری، علم، اقتصاد، سیاست و مذهب بشمار می روند که کشور ایران از این حیث کشوری با تمدن غنی فرهنگی و هنری است.

صحافی با بیان این که، ما باید در این زمانه میراث داران ابنیه های تاریخی، فرهنگی و هنری باشیم، خاطرنشان کرد: ارزش بالای آثار تاریخی و بناها تا بدانجاست که، علاوه برکارکردهای فرهنگی با جذب گردشگری دارای کارکرد اقتصادی نیز هستند که، با این نگاه می تواند به اهمیت حفظ و نگهداری آنها پرداخته تا میراث دار نسل های آینده باشیم.

رییس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی البرز، استان البرز را از جمله استان های با پیشنیه غنی تاریخی و باستانی دانست و افزود: استان البرز در دل خود بناها، عمارت ها، کاخ ها، کاروانسراها، تپه ها و...جای داده که هر کدام از این آثار فرهنگ و تمدنی بس شگرف را با خود به همراه دارد. مانند تپه ازبکی، ینگی امام، پل تاریخی صفویه، کاخ سلیمانیه، کاخ شهرستانک، کاروانسرای شاه عباسی(صفویه) و....صدها اثر تاریخی دیگرکه هر کدام ردپایی از تاریخ را بر خشت خشت جان خود حک کرده اند.

این فعال فرهنگی در حوزه تاریخ و فرهنگ و تمدن کهن البرز در ادامه تاکید کرد: هر گاه سخن از حفظ میراث فرهنگی می شود نباید به این موضوع بسنده کرد که تنها بنا مورد اهمیت حفظ و نگهداری است بلکه می بایست برای محوطه بنا نیز تمهیدات لازم را در نظر گرفت .چرا که داشته های تاریخی برای ما بسیار ارزشمند هستند.

"NGOکه فعالیت ما در ان خلاصه می شود جزو اولین سمن های مردمی بود که به بافت اطراف بناها توجه ویژه داشت" موضوعی بود که در ادامه صحافی به آن اشاره کرد و اذعان داشت: متاسفانه گاهی محوطه بناهای تاریخی مورد هجمه قرار گرفته و به لحاظ زیباشناسی ابنیه تاریخی، محوطه وبه اطراف بافت بناها گاها توجهی نمی شود.

وی در این راستا به بافت اطراف "کاروانسرای شاه عباسی کرج" به لحاظ بی توجهی برخی مسئولین (سازمان تاکسی رانی) نسبت به این اثر که محل تجمع و تردد تاکسی های درون شهری شده بود، پرداخت و تصریح کرد:یکی از کارهایی که مستمر و با تمام قوا این NGO پیگیری می کرد، بحث  انتقال و پاکسازی تاکسی های حاشیه بنای کاروانسرای شاه عباسی  به مکان دیگر بود که از سال 86 ما به جد پیگیر موضوع بودیم.

صحافی یادآور شد: مسئولین امر و متولیان استان به خصوص شهر کرج باید به این توجه داشته باشند که نقطه ثقل و اصلی بافت تاریخی ما  به لحاظ قدمت، وجود آستانه مقدس امامزاده حسن(ع)، حمام مصباح ومحدوده کاروانسرای شاه عباسی است. لذا می بایست این محدوده از هر حیث پاکسازی شود تا منظره زیبایی از این محدوده هم برای البرزنشینان و هم گردشگران تداعی شود. چرا که این گونه آلودگی های بصری و شنیداری آرامش و جلوه بافت را به هم می زند.

وی افزود: این موضوع با رویکردهای نوین مدیریت شهری که بر اساس داشته های میراث فرهنگی است همخوانی ندارد. اگر ما داعیه دار جذب توریست خارجی هستیم که نمی شود با این جلوه و منظرپذیرای وی شد. چرا که در همان نگاه اول حس خوبی به وی منتقل نخواهد شد و حتی در ذهن خود این ترسیم را دارد که، چگونه ممکن است مردمی با  این پشتوانه فرهنگی  و تاریخی  با مقوله حراست از آثارخود بیگانه باشند.

صحافی همدلی مدیران دستگاه های ذیربط با میراث فرهنگی البرز را در جهت حل موضوع پاکسازی حاشیه محدوده کاروانسرای شاه عباسی  ضروری دانست و تاکید کرد: تحقق این مهم همراهی تمامی دستگاه ها از جمله شهرداری، شورا، نیروی انتظامی، دستگاه قضایی وفرمانداری و حمایت های معنوی اداره کل میراث فرهنگی استان را می طلبد. چرا که فضاهای مشاع شهری مربوط به میراث فرهنگی نیست بلکه مرتبط با  شهرداری است. البته NGOها در کنار رسانه ها این موضوع را پیگیری می کنند.

اهمیت سرمایه‌گذاری در احیا و حفاظت از بناها و بافت‌های تاریخی استان گیلان

رضا حسن‌پور*

استان گیلان یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگرپذیر در سطح ملی و حتی فراملی است که اکوتوریسم در آن رواج بیشتری دارد، این در حالی است که در شش شهر تاریخی این استان باتوجه به پیشینه تاریخی و آثار به‌جای مانده، بافتی سنتی و تاریخی قابل مشاهده است که می توان با سرمایه گذاری، مرمت و تغییر کاربری اصولی، عملکرد جدیدی به آثار تاریخی واقع در آن‌ها داد تا گردشگری فرهنگی و تاریخی نیز با توجه به پتانسیل‌های موجود گسترش یابد.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین صنایع خدماتی دنیا اهمیت روزافزونی یافته و به واسطه آن فرصت‌های شغلی و تعاملات اجتماعی و فرهنگی بسیاری ایجاد شده است. رشد شاخص‌های این صنعت عامل مهمی در ارزیابی توسعه اقتصادی کشورها به شمار می رود. آنچه مسلم است ارائه مطلوب خدمات به گردشگران بوده که در ابتدا لازمه آن شناسایی و درک نیازها، انتظارات و خواست آن‌ها است. آن دسته از کشورهایی که در برآوردن حس رضایتمندی گردشگر ابتکار عمل به‌کارگیرند پیشرو خواهند بود.

امروزه یکی از مفاهیم و فرصت هایی که در زمینه توسعه صنعت گردشگری بسیار بدان توجه می‌شود، توسعه پایدار گردشگری شهری است. توسعه صنعت گردشگری در جهت توسعه پایدار شهری علاوه بر خدماتی که در اختیار گردشگران قرار می‌دهد و تأثیرات اقتصادی که بر جای می‌گذارد، موجب احیاء بافت‌های تاریخی شهرها و به تبع آن  تقویت و تحکیم هویت فرهنگی جامعه می شود. شهرهای تاریخی به دلیل تأثیرپذیری از نوگرایی که عمدتا ناهمگون است، در حال از دست دادن هویت کالبدی و فرهنگی خویش هستند. بازآفرینی‌شهری یکی از مفاهیمی‌ست که به توسعه پایدار پردشگری شهری پرداخته و به آن کمک می‌کند و در این میان یکی از سیاست‌های موثر در بازآفرینی آن‌ها، سرمایه‌گذاری جهت توانمندسازی بافت تاریخی و جذب گردشگر خواهدبود.

حمایت از مالکان و بهره‌برداران بناهای تاریخی و سرمایه‌گذاری جهت مرمت و احیا و به موازات آن تغییر کاربری بناهای تاریخی به اماکن گردشگرپذیر و اقامتی از جمله برنامه‌هایی است که می توان برای نیل به این مهم به آن پرداخت و امروزه نقش اساسی در برنامه‌های توسعه شهرها، خصوصا در بخش بافت تاریخی دارد.

استان گیلان یکی از مهمترین مراکز گردشگر پذیر در سطح ملی و حتی فراملی است که با توجه به جاذبه های طبیعی و ظرفیت‌های آن، اکوتوریسم در آن رواج بیشتری دارد، این در حالیست که در شش شهر تاریخی این استان (رشت، لاهیجان، لنگرود، رودسر، املش و بندر انزلی) باتوجه به پیشینه تاریخی و آثار به‌جای مانده، بافتی سنتی و تاریخی قابل مشاهده است. این شهرها از ظرفیت‌های بسیار بالایی در حوزه میراث فرهنگی برخوردار هستند که می توان با سرمایه گذاری، مرمت و تغییر کاربری اصولی، عملکرد جدیدی به آثار تاریخی واقع در آن‌ها داد تا گردشگری فرهنگی و تاریخی نیز با توجه به پتانسیل‌های موجود گسترش یابد.

جذب سرمایه‌گذاران، جلب نظر مالکان ابنیه تاریخی و تبیین این مهم که با استفاده گردشگری از بنا یا فضای تاریخی می‌توان در کنار حقظ هویت فرهنگی و تاریخی، به توسعه گردشگری و اقتصادی نیز پرداخت از مهمترین اقدامات اولیه جهت اجرای این طرح است. خوشبختانه در استان گیلان نیز در چند سال اخیر با تشویق، هدایت و حمایت از فعالیت‌های قانونی سرمایه‌گذاران، تعیین کاربری و اعطای مجوز بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و اعطای تسهیلات حمایتی به بهره برداران شاهد روند رو به رشد این امر هستیم.

* معاون سرمایه‌گذاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان

اتمام کاوش لایه‌نگاری توق‌تپه نکا

کاوش لایه‌نگاری توق‌تپه نکا با هدف تعیین لایه‌های فرهنگی مربوط به دوره‌­های پیش‌ازتاریخ به اتمام رسید.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران، رحمت عباس نژاد سرستی، با اشاره به تعیین لایه‌های فرهنگی مربوط به دوره‌های پیش‌ازتاریخ گفت: «در این کاوش، دوره‌های آهن، مفرغ، مس و سنگ، و دوره نوسنگی با سفال مشخص شدند، اما مهم‌ترین دوره این محوطه باستانی، دوره نوسنگی با سفال بوده است که ازلحاظ باستان‌شناسی پیش‌ازتاریخ شرق مازندران، اهمیت بالایی دارد.»

دانشیار رشته باستان‌شناسی دانشگاه مازندران افزود: «با کاوشی که در دو ترانشه صورت گرفت، بیش از چهار متر، خاک‌برداری شد و لایه‌های این دوره‌ها مشاهده شد.»

او از کشف بیش از یک متری لایه‌های نوسنگی در این کاوش خبر داد و یادآور شد: «این اتفاق بسیار مهمی در دوره نوسنگی منطقه است، که برای نخستین بار در دشت‌های شرق مازندران به‌طور عام و در دشت نکا به‌طور خاص صورت پذیرفته است.»

عباس نژاد بابیان مسائل و مشکلات باستان‌شناسی دوران نوسنگی منطقه شرق مازندران، تصریح کرد: «یکی از مسائل مهم در این خصوص، مشخص نبودن توالی و تسلسل گاه‌نگاری دوره‌های میان‌سنگی به نوسنگی بدون سفال و سپس به نوسنگی با سفال است. مسئله دوم، نبود مطالعات دقیق دیرین‌اقلیم‌شناسی و چگونگی تأثیر پیشروی و پس‌روی آب دریای مازندران بر استقرارهای انسانیِ دوره‌های میان‌سنگی و نوسنگی است. مسئله سوم، نامعلوم بودن وضعیت معیشت اقتصادی دوره‌های میان‌سنگی و نوسنگی و ساکنان روستاهای اولیه در این منطقه است.»

سرپرست کاوش توق تپه نکا افزود: «داده‌های حاصل از این کاوش با رعایت موازین و مقررات اداری و حقوقی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در راستای مسائل و پرسش‌های مطرح‌شده، توسط پژوهشگران داخلی و خارجی در مراکز علمی و پژوهشی موردبررسی و مطالعه علمی قرار خواهند گرفت.»

او به کشف سفال‌ها و ابزارهای سنگی دوره‌های مختلف پیش‌ازتاریخ به‌ویژه دوران نوسنگی اشاره کرد و گفت: «ابزارهای خوبی پیدا شد و اطلاعات پیرامون آن‌ها در آینده‌ای نزدیک و با رعایت حقوق معنوی وزارت متبوع و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، منتشر خواهد شد.»

عباس نژاد گفت: «۱۳ سال پیش، توسط علی ماه فروزی برای آموزش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی سوادکوه در این محوطه، گمانه‌زنی انجام شد و ما هم پیرو مطالعات مذکور، تصمیم گرفتیم کاوش‌ها را ادامه داده، به خاک بکر برسیم و همچنین با هدفمندی گسترده‌تر، همراه با لایه‌نگاری و تاریخ‌گذاری دقیق‌تر، مطالعات قبلی را تکمیل کنیم.»

این محوطه در دهستان مهروان نکا واقع‌شده و از جاده اصلی به سمت دریا حدود ۵ تا ۶ کیلومتر فاصله دارد. توق تپه نکا در کنار روستای اسکاردین قرار دارد که با مجوز رسمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و حمایت و نظارت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران و همچنین پشتیبانی فرمانداری نکا و بخشداری مرکزی آن شهرستان از تاریخ 99/3/24 تا 99/5/8 مورد کاوش لایه‌نگاری قرار گرفت. در این کاوش، تعدادی از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای باستان‌شناسی دانشگاه مازندران و کارشناسان باستان‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران، مشارکت داشته‌اند.

کشف 31 قلم اموال تاریخی در گرگان

سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گرگان از شناسایی و دستگیری یک نفر به‌همراه ۳۱ قلم اموال تاریخی در این شهرستان خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان، جاوید ایمانیان با اعلام این خبر گفت: «پس از دریافت گزارش‌هایی از دوست‌داران میراث‌فرهنگی مبنی بر خرید و فروش اموال تاریخی در شهرستان گرگان، فوراً اکیپی از مأموران یگان حفاظت میراث‌فرهنگی باهمراهی پلیس آگاهی استان و پس از کسب نیابت قضایی به محل اعزام شدند.»

او خاطرنشان کرد: «مأموران پس از چندین ماه تحقیق و بررسی در یک عملیات مطالعه شده موفق به دستگیری یک نفر به‌همراه ۳۱ قلم اموال تاریخی شامل یک عدد کاسه فلزی و 30 عدد سکه تاریخی شدند که با دستور مقامات قضایی متهم و اشیای کشف‌شده برای سیر مراحق قانونی به پلیس آگاهی تحویل داده شدند.»

وجود دستکند‌های مجموعه‌ای در 13 نقطه لاریجان

نخستین فصل پروژه بررسی و شناسایی باستان‌شناختی و خواناسازی مجموعه معماری دستکند روستای آب اسک بخش لاریجان شهرستان آمل واقع در استان مازندران در حال انجام است.

به‌گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نرگس علائی‌بخش سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اعلام این خبر گفت: «نخستین فصل از مطالعات باستان‌شناختی دستکندهای روستای آب اسک بخش لاریجان شهرستان آمل استان مازندران با مجوز پژوهشگاه و با هدف شناسایی، خواناسازی، ثبت و ضبط مجموعه معماری دستکند این روستا در حال انجام است.»

او افزود: «معماری دستکند شیوه‌ای از معماری است که گاهی در درون زمین و گاهی مانند این مجموعه در دل صخره‌ها قرار دارد و عمده فضاها در این روش با کنده‌کاری در دل صخره‌ها به‌وسیله ابزارهایی نظیر تیشه و کلنک به‌وجود می‌آید.»

علائی‌بخش خاطرنشان کرد: «با وجود فراوانی تعداد این گونه فضاها در سایر نقاط ایران از جمله لرستان، کردستان، همدان، خراسان، آذربایجان و ... از سوی محققان کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.»

او افزود: «در 13 نقطه از منطقه لاریجان دستکندهایی به صورت مجموعه‌ای وجود دارد که بزرگترین آن‌ها با تعدادی بالغ بر 150 دستکند مربوط به روستای آب اسک است.»

سرپرست هیئت باستان‌شناسی با بیان اینکه هنوز اظهار نظر قطعی در مورد کاربری این دستکندها امکان‌پذیر نیست، گفت: «بر اساس مطالعات و بررسی‌های به عمل آمده و شکل و فرم معماری دستکندها، کاربری‌هایی نظیر سکونتگاهی، مذهبی، تدفینی، دفاعی و همچنین بر اساس کاربری‌های فعلی محل نگهداری احشام برای آن‌ها متصور است.»

دستگیری حفار غیرمجاز در ایلام

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام از دستگیری یک حفار غیرمجاز آثار تاریخی خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام، عبدالمالک شنبه‌زاده با اعلام این خبر اظهار کرد: «روز گذشته در پی گزارش واصله مبنی بر حفاری غیرمجاز به قصد کشف اشیای تاریخی شهر ایلام، نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی با همکاری نیروی انتظامی استان در یک عملیات غافلگیرانه حفار غیرمجاز را دستگیر کردند.»

او افزود: «از متهم یک دستگاه فلزیاب و ابزار و ادوات حفاری کشف و ضبط شد. متهم پس از تشکیل پرونده به همکاران انتظامی تحویل و سیر مراحل قضایی این پرونده در دستور کار قرار گرفت.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام تصریح کرد: «بر اساس ماده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی هرگونه حفاری و کاوش به‌قصد به دست آوردن اموال تاریخی‌فرهنگی ممنوع است و متهمان به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می‌شوند، اشیای مکشوفه به نفع وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و آلات و ادوات حفاری به نفع دولت ضبط می‌شود.»

پایان مرمت و ساماندهی حمام تاریخی چهارسوق شاهرود

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شاهرود از پایان مرمت و ساماندهی حمام تاریخی چهارسوق خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان، حمیدرضا حسنی با اعلام این خبر گفت: «در راستای مرمت و ساماندهی ابنیه تاریخی شاهرود، عملیات مرمت و ساماندهی بام و گنبدهای این بنای ارزشمند از محل اعتبارات ملی و با مشارکت بخش خصوصی انجام شد.»

او افزود: «برداشت کاه‌گل فرسوده، تخلیه بندهای فرسوده گنبدها و دوغاب‌ریزی، کنف‌گذاری، اجرای کاه‌گل مجدد و دیگر مرمت‌های موضعی از برنامه‌های انجام‌شده در مرمت حمام چهارسوق بود.»

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شاهرود گفت: «حمام چهارسوق شاهرود از بناهای دوره صفویه و قاجاریه است که در محله بیدآباد شاهرود واقع شده و با شماره 4026 در تاریخ 1380/7/10 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.»

آغاز فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید

فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت‌جمشید در حالی آغاز شد که اهمیت و ضرورت تکمیل مطالعه و کاوش در این آبراهه‌هابه ویژه با توجه به بارندگی‌های شدید و سیل‌آسای یک ساله اخیر در محوطه، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

به‌گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اعلام این خبر گفت: «در ادامه دور جدید کاوش آبراهه‌های تخت جمشید که از سال ۱۳۹۰ آغاز و تاکنون دو فصل آن به انجام رسیده، فصل چهارم کاوش این آبراهه‌ها نیز آغاز شد.»

او افزود: «فصل چهارم کاوش آبراهه‌ها نیز همانند دوره‌های پیشین، عمدتاً با هدف حفاظت محوطه و دفع آب‌های سطحی انجام می‌شود.»

فدایی عنوان کرد: «ایجاد شبکه گسترده آبراهه‌ها روی صفحه تخت‌جمشید نه تنها به‌عنوان یک شگفتی در عملیات جاری، بلکه به‌عنوان یک مهندسی بی‌نظیر و بی‌نقص در زمینه هدایت و دفع آب‌های ناشی از بارندگی روی صفه، شناخته می‌شود.»

او افزود: «اهمیت و ضرورت تکمیل مطالعه و کاوش در آبراهه‌های تخت جمشید به‌ویژه با توجه به بارندگی‌های شدید و سیل‌آسای یک سال اخیر در محوطه، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.»

درادامه علی اسدی عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز و سرپرست فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید در این زمینه گفت: «اهداف کاوش فصل چهارم بخشی از آب‌راه‌های منتهی به دروازه ناتمام و فضای روبه‌روی کاخ ۳۲ ستونی است که با کاوش این بخش، در حدود بیش از دو هزارمتر از فضای شمال خاوری تختگاه به شبکه سراسری آب‌های زیرزمینی پیوند خواهد خورد.»

او دشواری کار در این بخش را روی هم افتادن بخشی از سنگ‌های پوشش آبراهه‌ها اعلام کرد که نیازمند ایجاد کارگاه‌های کاوش در سطح تختگاه برای برداشتن سنگ‌های مذکور از مسیر داخل آبراهه‌ها به‌منظور باز شدن جریان عبور آب است.»

اسدی تصریح کرد: «به نظر می‌رسد با توجه به شواهد و تجربه کاوش‌های فصل سوم آبراهه‌ها در محل مورد بحث یافته‌های باستان‌شناسی قابل توجهی نیز حاصل شود، از جمله برخی شواهد اسکلت‌های انسانی در داخل آب‌ها که بازگو کننده بخشی از حوادثی است که از دوره هخامنشیان و گمانه‌زنی‌های اولیه در ارتباط با اسکلت‌های انسانی شناخته شده در محل مذکور، بیانگر ادوار پس از حیات تخت جمشید و عمدتاً مربوط به دوره اسلامی است.»

او افزود: «با این حال ممکن است بعضی از پیکرهای یافته شده نیز مرتبط با زمان حمله اسکندر و تصرف تختگاه و درگیری‌هایی باشد که احتمالاً منجر به کشته شدن برخی از افراد شده است.»

سرپرست فصل چهارم کاوش آبراهه‌های تخت جمشید به بخشی از برنامه‌های این فصل از کاوش آبراهه‌ها اشاره کرد و دراین باره گفت: «در کنار کاوش در محدوده آبراهه دروازه ناتمام، برخی دیگر از دریچه‌های هخامنشی موجود در سطح تختگاه از جمله در حیاط کاخ هدیش، بخش جنوبی کاخ صدستون و حیاط خاوری پلکان شرقی آپادانا نیز مورد کاوش قرار خواهد گرفت و عملکرد دفع آب دریاچه‌های مذکور، احیا خواهد شد.»

توضیحات مدیرکل هرمزگان در خصوص استحکام‌بخشی قلعه پرتغالی‌ها

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان در خصوص حواشی پیش آمده مرمت قلعه هرمز توضیح داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان، رضا برومند ضمن تقدیر و تشکر از تمام علاقه‌مندان میراث‌فرهنگی کشور به خصوص استان در حمایت و یاری این اداره‌کل در حراست، حفاظت و صیانت از میراث‌فرهنگی در خصوص حواشی به وجود آمده درخصوص مرمت قلعه هرمز گفت: «قلعه هرمز دارای چند ورودی است اما به‌علت کاربردی نبودن سایر ورودی‌ها، حجم تردد گردشگران از در شمالی قلعه انجام می‌شود، به‌علت سست بودن قطعات سنگ و معلق بودن سنگ‌های بالادست دیوار و همچنین نبود دیوار نگهدارنده در قسمت زیرین و ریزش ضلع شمالی در بارندگی‌های اسفند 97 و همچنین فروردین 98 مرمت اضطراری و ساماندهی این بخش از قلعه در دستور کار این اداره‌کل قرار گرفت.»

او ادامه داد: «مرمت اضطراری ضلع شمالی قلعه هرمز از مردادماه سال گذشته آغاز شد که اسفندماه به پایان رسید.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان در خصوص مصالح به کار رفته در مرمت اضطراری قلعه هرمز گفت: «این قلعه دارای ساختاری سنگی با ملاط شفته آهکی است که نمونه‌های زیادی از انواع مصالح در قسمت‌های مختلف بنا نمونه‌گیری، آزمایش و مطالعه شده، در مرمت اضطرای نمای شمالی از سنگ‌های معدنی و محلی که غالب آن‌ها از قلعه استخراج می‌شود، استفاده شده است.»

او افزود: «نمای قبلی قلعه به‌دلیل فرایند فرسایش و تحلیل عناصر سنگ‌ها بر اثر رطوبت و زمان تغییر رنگ داشته است، از این رو تغییرات محیطی و زمان لازم است تا سطح ظاهری نمای اصلاح شده در مرمت اضطراری به سطح قبلی بازگردد.»

برومند بیان کرد: «مرمت اضطراری نمای شمالی هنوز تکمیل نشده و شکل نهایی کار بر اساس طرح ساماندهی نمای شمالی و ورودی بنا در سال جاری تکمیل خواهد شد.»

او در مورد ادامه روند مرمت قلعه هرمز گفت: «برنده نهایی مناقصه مرمت قلعه هرمز در اواخر مردادماه مشخص می‌شود.مرمت آن طبق طرح مطالعات، پژوهش و مستندنگاری خواهد بود.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان تأکید کرد: «در این فاز، قسمت‌های داخلی، سازه‌های مهم و در خطر قلعه پرتغالی‌های هرمز مرمت خواهد شد.»

قلعه پرتغالی‌های جزیره هرمز مهم‌ترین قلعه باقی‌مانده از روزگار تسلط پرتغالی‌ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است. این قلعه در سال 1377 به شماره 1998 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

دستگیری باند حفاری در فراشبند فارس

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان فارس از دستگیری یک باند حفاری در شهرستان فراشبند خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس، سرهنگ محمدرضا بهمنی نژاد اظهار کرد: «با اعلام نیروی انتظامی فراشبند مبنی بر دستگیری شش حفار غیرمجاز حین حفاری در چاه گبری بلافاصله مسئول اداره این شهرستان به‌اتفاق نماینده دادستان و مأموران پلیس به محل موردنظر اعزام شدند.»

او ادامه داد: «حفاران اقدام به حفاری غیرمجاز درون چاه قدیمی برای تحصیل اموال تاریخی‌فرهنگی کرده بودند که برابر اعترافات متهمان، دو نفر از همدستان آن‌ها در حین حفاری به داخل چاه سقوط کردند، با پیگیری‌های انجام‌شده و حضور مقامات انتظامی و قضایی در محل، گروه امداد و نجات به داخل چاه رفته و جنازه دو نفر حفار از درون چاه به بیرون انتقال داده شد.»

 فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان فارس گفت: «بر اساس موادی از فصل نهم قانون تعزیرات، هرگونه حفاری غیرمجاز و خریدوفروش اشیا و اموال فرهنگی‌تاریخی جرم محسوب شده و ضمن ضبط آن‌ها، مجازات حبس و جریمه نقدی در پی دارد.»

اجرای طرح مطالعاتی نقش برجسته عیلامی کورانگون در استان فارس

مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی شهرستان رستم از اجرای طرح مطالعات حفاظت و مرمت نقش برجسته کورانگون خبر داد.

به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس، مقامت محمودی اظهار کرد: «با اعتبارتخصیصی از طرف اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی استان فارس، طرح مطالعاتی حفاظت و مرمت شامل مطالعه ونقشه برداری به روش اسکن لیزر و طراحی حفاظت و مرمت اضطراری نقش برجسته کورانگون در دستور کار معاونت میراث فرهنگی استان قرار گرفت.»

او ادامه داد: «پیشنهاد تخصیص اعتبارات ملی در جهت حفاظت و مرمت این نقش برجسته ارائه شده است که به محض دریافت اعتبار، عملیات اجرایی و سامان‌دهی محوطه و حفاظت و مرمت اضطراری این اثر در دستور کار قرار خواهد گرفت.»

محمودی افزود: «سنگ‌نگاره کورانگون یا کورَنگان نقش‌برجسته‌ای مربوط به دوره عیلامی است و در شهرستان رستم، ۱۰ کیلومتری شمال شهر مصیری قرار دارد، این اثر در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۱۵ با شماره ی ثبت ۲۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.»

 شهرستان رستم در فاصله 154 کیلومتری از شیراز و در شمال غربی استان فارس قرار دارد.

شناسایی 4 غار تاریخی در تربت‌حیدریه

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تربت‌حیدریه از شناسایی و کشف چهار غار تاریخی توسط نیروهای یگان حفاظت و اعضای انجمن میراث‌فرهنگی روستایی این شهرستان خبر داد.

به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌رضوی علی محمدی با بیان این مطلب افزود: «غار یکی از کهن‌ترین پدیده‌های طبیعی است که انسان از میلیون‌ها سال قبل و حتی از ابتدای آفرینش، در برابر سرما و گرما و خطرات ناشی از حیوانات او را  محافظت کرده و پناه داده است.»

او تصریح کرد: «با توجه به بررسی‌ها و مطالعات باستان شناسی صورت گرفته، منطقه تربت حیدریه به دلیل برخورداری از شرایط مناسب زیستگاهی، غارهای تاریخی فراوانی داشته است که آثار سکونت از حدود 40هزار سال در غارهای منطقه شناسایی شده اند.»

محمدی افزود: «غارهای مکشوفه که در اطراف و حاشیه رودخانه های پرآب منطقه بوده، مربوط به دوران تاریخی و قرون میانی اسلام است.»

شهرستان تربت حیدریه در فاصله حدود 140 کیلومتری از مشهد مرکز استان خراسان رضوی قرار دارد و دارای 320 جاذبه گردشگری است و 52 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

دستگیری 4 حفار غیرمجاز در روستای چکنه علیا نیشابور

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی خراسان رضوی از دستگیری چهار حفار غیرمجاز در روستای چکنه علیا در شهرستان نیشابور خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری وصنایع‌دستی خراسان‌رضوی، سرهنگ محمدعلی مدیر با اعلام این خبر افزود: «در پی تماس تلفنی یکی از شهروندان با فرماندهی انتظامی بخش سرولایت نیشابور مبنی بر حفاری غیرمجاز، بلافاصله سرهنگ رضا عاشوری فرمانده انتظامی به همراه مسئول پایگاه حفاظت میراث‌فرهنگی این بخش با هماهنگی مقام قضایی از محل حفاری بازرسی کردند.»

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی خراسان رضوی ادامه داد: «در این بازرسی، چهار متهم که چاهی به عمق 2/5 متر حفر کرده بودند، دستگیر شدند.»

او گفت: «هم‌چنین در این بازرسی یک قبضه اسلحه شکاری تک لول از نامبردگان کشف و ضبط شد.»

مدیر افزود: «متهمان که با هدف دستیابی به آثار تاریخی و پیدا کردن گنج از یک هفته قبل در حال برنامه‌ریزی و اجرای نقشه خود بودند، به صورت نامحسوس تحت نظر قرار گرفتند و زمان حفاری دستگیر شدند و به همران پرونده تشکیل شده، برای رسیدگی به مراجع قضایی تحویل داده شدند.»

از بخش سرولایت نیشابور 11 اثر، محوطه و تپه تاریخی، طبیعی و میراث ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. روستای چکنه علیا در فاصله 95 کیلومتری نیشابور قرار دارد.

بخش سرولایت با مرکزیت شهر چکنه در فاصله 85 کیلومتری نیشابور قرار دارد.

دستگیری عاملان حفاری غیرمجاز در منطقه بهار تبریز

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی آذربایجان ‌شرقی از دستگیری دو عامل حفاری غیرمجاز در منطقه بهار تبریز خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌ شرقی، کاظم داداشی ضمن اعلام این خبر گفت: «به دنبال گزارش‌های مردمی مبنی بر انجام حفاری غیرمجاز در منزلی مسکونی متروکه، طی عملیاتی جامع نیروی یگان حفاظت شهرستان با شناسایی محل موردنظر، از ادامه حفاری جلوگیری کرد.»

او ادامه داد: «طی این عملیات که با همکاری نیروی انتظامی و مراجع قضایی انجام شد، دو عامل حفاری غیرمجاز در خانه‌ای شخصی واقع در محله بهار دستگیر و ابزارآلات حفاری غیرمجاز نیز کشف و ضبط شد.»

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی آذربایجان شرقی عنوان کرد: «متهمان به همراه اقلام مکشوفه به مراجع قضایی تحویل داده شدند. مراحل قانونی برابر مقررات انجام خواهد شد.»

داداشی گفت: «هم استانی‌ها می‌توانند در صورت مشاهده هرگونه تخلف مراتب را در تماس با شماره ۰۹۶۶۲ به مرکز پیام یگان حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور، اطلاع دهند.»

کشف قنات تاریخی در تپه چغابل رومشکان

مدیر‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ستی لرستان از کشف یک قنات تاریخی در غرب استان خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، سید امین قاسمی با اعلام این خبر گفت: «طی چند روز گذشته فیلمی در فضای مجازی با موضوع کشف تونلی زیرزمینی در شهر رومشکان منتشر شد که ابهامات زیادی را به دنبال داشت، برای بررسی دقیق این موضوع، کارشناسان باستان‌شناسی این اداره‌کل در تاریخ یکم مردادماه 1399 به محل اعزام شدند و ضمن مستندسازی و بررسی محل، گزارش علمی و جامعی را ارائه کردند.»

او با اشاره به اینکه تپه باستانی چغابل رومشکان در بین باستان‌شناسان ایران و جهان از اهمیت خاصی برخوردار است، افزود: «در سال 1394 مجوزی به منظور ایجاد فضای سبز در بخش سطحی تپه چغابل به شهرداری آن شهر داده شده که اکنون زمان آن به اتمام رسیده، بنابراین ادامه کار و هرگونه فعالیت مجدد، منوط به اخذ مجوز جدید از وزارتخانه است.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان ضمن اشاره به انتشار اخبار کذب در خصوص حفاری قاچاق، کشف اشیای عتیقه و دفینه باستانی در این تپه بیان کرد: «تنها اثر منقول کشف شده در حین ریزش دهانهٔ میله قنات، یک ظرف سفالی بوده که به امین اموال اشیای فرهنگی تحویل داده شده است.»

او گفت: «تونل مکشوفه متعلق به یک رشته قنات از دوران باستان است که کورهٔ قنات در راستای شرقی‌ـ غربی دشت رومشکان امتداد دارد و در گذشته نیز آثار برخی از میله‌چاه‌های این رشته قنات پدیدار و گزارش شده است.»

جلال عادلی کارشناس باستان‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان نیز در این باره گفت: «تپهٔ باستانی چغابل رومشکان در نخستین پروازهای هوایی که در سال 1935 و 1936 میلادی بر فراز شهرهای باستانی ایران توسط هیئت معروف به "هلمز" انجام شد، شناسایی و توسط همان هیئت به سرپرستی اریخ اشمیت مورد کاوش و گمانه زنی قرار گرفت. این اثر از دوران پیش ازتاریخ تا دوران اسلامی دارای حیات فرهنگی قابل ملاحظه‌ای است.»

او با اشاره به بررسی دقیق تمام زوایای مکشوفه افزود: «دیواره کورهٔ قنات، در بافت کمپرس شدهٔ خاک و به صورت دستکند ایجاد شده و فاقد دیواره چینی است.»

کارشناس باستان‌شناسی عنوان کرد: «این بخش از قنات در دوران باستان، تماماً در بافت باستانی و از میان نهشته‌های فرهنگی در لایه‌های زیرین تپه چغابل کنده شده است، به گونه‌ای که در بررسی‌های اولیه یک ظرف سفالی مربوط به عصر برنز به دست آمد.»

او گفت: «متأسفانه برخی اهالی بعد از ریزش دهانهٔ میله چاه، به‌رغم خطرات موجود، و به دلیل کنجکاوی و احیاناً سودجویی، وارد قنات شده و اقدام به انتشار تصاویر و فیلم‌هایی در فضای مجازی کرده بودند، لذا برای جلوگیری از ورود افراد سودجو و خطرات احتمالی همچون ریزش، دهانه قنات مسدود شد.»

مدیرکل میراث‌‎فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز منصوب شد

طی حکمی از سوی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز منصوب شد.

به‌گزارش میراث‌آریا، در متن حکم دکتر علی اصغر مونسان خطاب به فریدون محمدی آمده است:

«نظر به تعهد و تجارب جناب‌عالی، به موجب این حکم به عنوان مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز منصوب می‌شوید.

اجرای برنامه‌های خلاقانه در حوزه گردشگری و صنایع‌دستی، تعریف مسیرهای جدید گرشگری، برنامه‌ریزی برای تقویت تورهای گردشگری، افزایش کیفیت هتل‌ها و رستوران‌های سنتی و بین‌راهی، ایجاد و احداث بازارچه‌ها و فروشگاه‌های صنایع‌دستی، حفاظت و پاسداری از میراث‌فرهنگی‌تاریخی و مرمت بناهای تاریخی، ارتقای سطح مهارت‌های علمی و عملی پرسنل و استفاده حداکثری از بخش خصوصی و بهره‌گیری از توان تخصصی صاحب‌نظران، کارشناسان، منابع انسانی موجود و تعامل جدی با مدیریت عالی استان و مسئولان استانی، هماهنگی با حوزه‌های ستادی، توجه به مسائل انسانی، ایجاد فضایی صمیمی و دوستانه با فراهم کردن زمینه‌های پیشرفت شغلی کارکنان از مهم‌ترین شاخصه‌هایی است که انتظار می‌رود در راستای تحقق اهداف وزارتخانه اهتمام لازم به‌عمل آید.

توفیق روزافزونتان را در خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی و فرهنگ و هنر کشور عزیزمان ایران با رعایت اصول قانون‌مداری، اعتدال‌گرایی و منشور اخلاقی دولت تدبیر و امید از درگاه حضرت حق خواستارم.»

پایان گمانه‌زنی و لایه‌نگاری قزل‌قلعه در فراهان

سرپرست هیئت گمانه‌زنی تپه قلعه‌ فراهان گفت: «برنامه گمانه‌زنی به منظور تعیین لایه‌نگاری تپه باستانی قزل‌قلعه فراهان به پایان رسید.»

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی، اسماعیل شراهی عنوان کرد: «برنامه گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری تپه قزل‌قلعه فراهان با صدور مجوز از طرف پژوهشگاه از تاریخ 27 خردادماه لغایت 27 تیرماه سال جاری به مدت یک‌ماه انجام شد.»

او در ادامه افزود: «تپه قزل‌قلعه یا قزل‌تپه در دشت فراهان و در دو کیلومتری روستای حسین‌آباد شهرستان فراهان قرار گرفته و به‌واسطه ارتفاعش بر تمامی دشت فراهان مشرف است. اساس این تپه طبیعی است و بر پایه این ساختار طبیعی، لایه‌ای تاریخی شکل گرفته است. این تپه به‌واسطه رنگ خاک قرمز مایل به سرخ، در نزد اهالی قزل تپه یا تپه سرخ خوانده می‌شود.»

 سرپرست هیئت گمانه‌زنی تپه قلعه‌ فراهان ادامه داد: «اولین شواهدی که راهنمای هیئت برای انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی دراین مکان بود گچ‌بری‌های دوره ساسانی بود که در سطح تپه پدیدار شد، این امر نشان‌دهنده یک بنای مهم در این منطقه بود. بر این اساس برنامه گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری تپه مذکور به نیت شناخت از دوره‌های سکونتی، بررسی ابعاد کارکردی بنای مدفون در زیر خاک و نحوه ارتباط آن با سایر محوطه‌های دشت فراهان در دوره ساسانی انجام شد.»

او افزود: «طی این برنامه، گمانه‌هایی در این تپه باز شد که منجر به کشف ساختارهای معماری در این تپه شد. این بقایای معماری شامل دیوارهایی از خشت و ملات گل بود که عرض این دیوار در برخی قسمت‌ها تا 5/2 متر می‌رسید.»

شراهی عنوان کرد: «در پایه این دیوارها چند رج آجر با روکش گچ کار شده، بعد دیوار خشت و گلی بر مبنای دیوار آجری چیده شده است. موضوع مهم این است که فضاهای معماری در برخی قسمت‌ها با آواری از ترکیب سنگ لاشه، تکه‌های آجر و گچ پر شده است.»

او افزود: «مهم‌ترین عناصر منقول به‌دست آمده از این برنامه چند قطعه گچ‌بری و چند قطعه سفال است که نشان از اهمیت بنای مدفون و استفاده از این مکان در دوره ساسانی دارد.»

سرپرست هیئت گمانه‌زنی تپه قلعه‌ فراهان بیان کرد: «هرچند شناخت از ابعاد کارکردی بنای موجود در قزل‌تپه، نیاز به انجام کاوش‌های باستان‌شناسی وسیع دارد، ولی با همان چند گمانه باز شده در این محوطه می‌توان فهمید این یک بنای مذهبی مانند آتشکده یا یک عمارت اربابی بوده که در دوره ساسانی مورد توجه بوده است.»

او افزود: «فراهان ناحیه‌ای کهن و نام‌آور در استان مرکزی است که با توجه به وجود محوطه‌ها و بناهای مهم دوره از جمله آتشکده فردقان، در دوره ساسانی و قبل از ورود اسلام دارای اهمیت بوده است. به‌طور قطع برنامه‌ریزی برای تأمین اعتبار و انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های کلیدی این منطقه مانند قزل‌قلعه منجر به شناخت ابعاد فرهنگ و هنر، بررسی ارتباطات و سیر و سقوط جوامع انسانی، بررسی اندیشه‌های مذهبی و تعاملات میان منطقه‌ای در برهه‌ای از تاریخ ایران یعنی دوره ساسانی خواهد شد.»

کشف و ضبط ۱۹۱۸ قطعه سکه در میانه

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی آذربایجان ‌شرقی از کشف و ضبط ۱۹۱۸ قطعه سکه در شهرستان میانه خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان ‌شرقی، کاظم داداشی ‌ضمن اعلام این خبر گفت: «به دنبال گزارش‌های مردمی مبنی بر خرید و فروش غیرقانونی اموال عتیقه در شهر میانه، طی عملیاتی جامع نیروی یگان حفاظت شهرستان با شناسایی محل مورد نظر، از انجام خرید و فروش غیر قانونی اموال تاریخی جلوگیری کرد.»

او ادامه داد: «طی این عملیات که با همکاری نیروی انتظامی شهرستان انجام شد، فرد مظنون در محل گاوداری واقع در روستای یوشانلو شناسایی و تعداد ۱۹۱۸ قطعه سکه که پیش از این از استان لرستان خریداری شده بود، کشف و ضبط شد.»

فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی آذربایجان شرقی، گفت: «فرد خاطی به همراه اقلام مکشوفه به عنوان متهم به مراجع قضایی ارجاع داده شد و مراحل قانونی برابر مقررات برای اخذ نظریه کارشناسی اموال مکشوفه، طرح شکایت و اقدام حقوقی مقتضی با هماهنگی اداره‌کل استان، انجام خواهد شد.»

او خاطر نشان کرد: «هم استانی‌های می‌توانند در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه میراث‌فرهنگی، مراتب را با تماس شماره ۰۹۶۶۲، مرکز پیام یگان حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اطلاع دهند.»

تعیین عرصه و پیشنهاد حریم خرگوش‌تپه گرگان

پروژه تعیین عرصه و پیشنهاد حریم خرگوش‌تپه، یکی از محوطه‌های شاخص گرگان با توجه به در خطر بودن محدوده عرصه و حریم انجام شد.

به‌گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سید مقداد میر‌موسوی سرپرست هیئت باستان‌شناسی گفت: «خرگوش تپه یکی از محوطه‌های شاخص و درون‌شهری گرگان بوده که ۱۳۰ سال پیش توسط ژاک دمورگان باستان‌شناس فرانسوی مورد کاوش قرار گرفته است.»

او افزود: «این محوطه تاریخی در سال ۱۳۸۲ به شماره ۹۳۲۸ با قدمت دوره تاریخی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.»

سرپرست هیئت باستان‌شناسی تصریح کرد: «با توجه به توسعه فضای شهری و الحاقات زمین‌های پیرامونی این محوطه ارزشمند باستانی و تقاضاهای مکرر مالکان زمین‌های اطراف محوطه با توجه به درخطر بودن محدوده عرصه و حریم اثر، این پروژه باهدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم با اعتبارات استانی به‌صورت یک پروژه اضطراری برنامه‌ریزی و انجام شد.»

او افزود: «در این پروژه که هیئتی متشکل از باستان‌شناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دانشگاه‌های تهران و گلستان حضور داشتند، 15 گمانه مورد کاوش قرار گرفت که 9 گمانه نشان‌دهنده محدوده عرصه تاریخی و شش گمانه نیز بیانگر محدوده حریم این اثر ارزشمند است.»

میرموسوی عنوان کرد: «نقشه تعیین عرصه و پیشنهاد حریم خرگوش تپه پس از تهیه، به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور ارسال و پس طی تشریفات قانونی و تصویب در جلسات تخصصی به استان ابلاغ و در نقشه‌های بالادستی شهر گرگان قرار خواهد گرفت.»