حریره؛ شهر باستانی در کیش

 

شاید بسیاری از مسافرانی که برای نخستین بار به جزیرۀ پرآوازۀ کیش سفر می‌کنند، نمی‌دانند که یکی از مهمترین جاذبه‌های این جزیرۀ محوطه‌های باستانی و تاریخی آن است که حریره مهمترین آن‌هاست. خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ شهر تاریخی حریره یکی از شاخص‌ترین اماکن تاریخی کیش است؛ شهری 800 ساله در شمال جزیرۀ امروزی کیش که دسترسی به آنجا بدون راهنمای گردشگری نیز بسیار آسان است. این شهر تاریخی کنار مجموعۀ ورزشی المپیک کیش (که جایی است کاملا شناخته شده) و پشت مجموعۀ تفریحی درخت سبز واقع شده و در امتداد ساختمان‌های بندرگاه و دفاتر آن، قابل دیدن است. بازدید از این محوطۀ باستانی، برخلاف بسیاری دیگر از دیدنی‌های کیش، رایگان است و نیازی به خرید بلیت ندارید. وسعت بقایای این شهر حدود 120 هکتار است و این یعنی اینکه حریره در زمان آبادانی خود بسیار وسیع و پر چمعیت بوده. دیوار ساختمان‌ها با آجرهای بزرگ و طاقی‌هایی که از ویژگی‌های معماری دورۀ سلجوقی است، ساخته شده اند. در دوره سلجوقیان، کیش به بزرگترین مرکز تجاری خلیج فارس تبدیل شد و در همین دوره بود که حریره توسط حاکمان قیاصره اداره می‌شد. قیاصره از نسل شخصی بودند به نام «قیس» که از شهر سیراف به حریره مهاجرت کرده بود. نام حریره نیز در واقع برگرفته از نام یکی از ملکه‌های قیاصره است. در این دوره حریره تبدیل شد به یکی از قطب‌های تجارت میان چین و اروپا و شمال آفریقا. شهر حریره برخلاف بسیاری دیگر از شهرهای باستانی دارای برج و باروهای دفاعی نیست بلکه دارای بافتی یکپارچه و متمرکز است و به اصطلاح معماری برونگرا دارد. چراکه ساحل صخره¬ای مرتفع آن و وجود سه خلیج و دماغه در محل برپایی این شهر، اهالی را از ساخت دژهای دفاعی بی نیاز کرده و می‌توان گفت انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد یک شهر زیبا و امن معقول‌ترین و طبیعی‌ترین انتخاب بوده است. اگرچه از نظر کاوش‌های باستانی این منطقه سه بار مورد بررسی و اکتشاف قرار گرفته اما هنوز هم نیازمند کاوش‌های بیشتر است. بخشی از آنچه تاکنون از این منطقه و دیگر بخش‌های باستانی کیش به دست آمده هم اکنون در ساختمان کانون هنر کیش در معرض بازدید عموم قرار دارد. جزیره کیش علاوه بر بناهای باستانی درختان تنومندی نیز دارد که تاریخ، یادگاری‌های زیادی بر تنۀ آنها نگاشته است. مجموعه‌ای از این درختان در دره¬ای مشهور به درۀ پرتغالی‌ها در کنار یکی از کهنسال‌ترین درختان منطقه، راست قامت و استوار ایستاده‌اند. درۀ پرتغالی‌ها در قسمت شمال جزیره قرار دارد و آب‌های سطحی به سوی آن سرازیر می‌شوند. در اطراف درخت کهنسال دره، که درخت لور جزیره یا انجیر معابد نام دارد، مجموعه‌ای با نشاط به نام مجموعۀ درخت سبز احداث شده است که البته منظور از درخت سبز همان درخت لور است. این درخت با هیئتی افسانه‌ای بین 500 تا 600 سال عمر دارد و بر شاخه های آن گره‌هایی با نخ و پارچه زده شده است و درست مانند یک درخت مقدس در آن میانه خودنمایی می‌کند. گروهی از مردم عقیده دارند که این درخت شگون دارد و به همین دلیل به قصد برآورده شدن نیازشان پارچه‌هایی به شاخه‌های آن می‌بندند. اما درست مشخص نیست که جنبه تقدس درخت لور کهنسال از چه زمان پدیدار شده‌است. برخی معتقدند که گره‌های موجود احتمالا به وسیله مسافران جزیره و ساکنان تازۀ آن به درخت زده شده است. به هر حال آنچه که مهم است اینکه درختان محلی جزیره، به عنوان گنجینه¬های طبیعی، جذاب و زیبای آنجا به شمار می‌آیند. درخت لور یا انجیر معابد، معروفترین درخت جزیره است که در شرایط اقلیمی جنوب ایران رشد می‌کند. پوست کهنسال، برگ‌ها و ریشه‌هایش که از بدنه اصلی آن آویزان هستند، آن را از سایر انواع درختان متمایز می‌سازد. ریشه‌های این درخت طوری رشد می‌کند که مانند چتری روی زمین سایه می‌افکند و عموماً عمر طولانی دارد. یکی از مزایای مجموعه درخت سبز همجواری آن با شهر تاریخی حریره است که به گردشگران امکان می‌دهد ضمن بازدید از بقایای شهر تاریخی حریره ساعاتی را در این مجموعه به استراحت بگذرانند.

سفر نایین؛ تنوع در راه‌ و اقامت‌

 

موقعیت جغرافیایی نایین به شکلی است که از طریق چند مسیر متنوع قابل دسترس است. راهی کویری از دامغان یا راه‌هایی از اردستان و اردکان. اقامت در این سفر نیز تجربه‌هایی متفاوتی از هتل تا کاروانسرا پیش روی شما می‌گذارد. پایگاه خبری بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی ایران - انجمن نیوز - شهر نایین در فاصله 140 کیلومتری از شرق اصفهان قرار دارد و از غرب با شهرستان اصفهان، از شمال با شهرستان اردستان، از جنوب با استان یزد و شهر اردکان و از شرق با شهرستان خورو بیابانک محدود است. برای دستیابی به نایین اگر قصد عبور از شهر اصفهان را ندارید می‌توانید از طریق کاشان و اردستان سفر کنید. همچنین اگر از سمنان عبور می‌کنید، جاده میان کویر که از دامغان به چوپانان می‌رسد، پیشنهاد می‌شود. برای اقامت در این سفر می‌توانید از هتل گل نرگس و مهمانسرای جهانگردی نایین استفاده کنید. اگر دوستدار تجربه‌ای متفاوت، سنتی و آرام هستید، اقامت در کاروانسرای انارک را برگزینید. کاروانسرای انارک به همت حاج محمدعلی حاج حیدر بیش از یک قرن پیش روبه‌روی برج حاج عبد الرحیم ساخته شده است. در حال حاضر کاروانسرای انارک به مجموعه اقامتی پذیرایی سنتی تبدیل شده است. این رباط (کاروانسرا) 1600 متر مربع زیربنا و 16 اتاق با امکانات استراحت و طراحی سنتی و زیبا، سرویس‌های بهداشتی و حمام، دو دستگاه سوئیت مجهز، سالن موسیقی و غذاخوری دارد. طراحی و دکوراسیون تمام این مکان‌ها با اتکا به فرهنگ و هنر و سنت‌های ایرانی انجام شده است. به‌علاوه مدیریت رباط انارک، برای رفاه حال گردشگران و بهره بیشتر آنها از سفر کویری، برنامه‌هایی را تنظیم و ارائه می‌کند که با استفاده از آنها خاطرات به یاد ماندنی رقم خواهد خورد. بازدید از کویر و کوهستان‌های مجاور؛ شترسواری؛ رصد ستارگان و اجرام آسمانی در شب‌های زیبای کویری با امکاناتی هرچند اندک؛ بازدید از معدن تاریخی سرب نخلک و بنای تاریخی باارزش چهارطاقی که تاسیس آن به قرن دوم میلادی می‌رسد و یک روز کامل چوپانان‌گردی با چوپانان محلی و تماشای طبیعت در کنار چرای دام‌ها از برنامه‌هایی است که می‌توانید استفاده کنید.

پیام نوروزی رییس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی ایران

 بنام فکرت جان

ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی

ازین باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی

 

مهربانان و مهربانویان درود بر شما

باری دیگر نسیم رحمت بر گیتی وزیدن گرفته و بوي نو شدن از آسمان و زمین به مشام می رسد. سالی که گذشت سراسر خاطره بود و اگر سختی های آن را با دقت ببینیم درسی خواهد بود برای آینده و اگر شیرینی هایش را ببینیم چراغی است برای امید افروزی. بر ما است در روزهای جدید و بهاری دیگر بهروز باشیم و اندیشه هامان را بدیع کنیم. همدل هم باشیم و همیار یکدیگر که نیک باشد روزگارمان، اگر دوستان را مروت عرضه بداریم و دشمنان را مدارا که هدف غایی مدینه فاضله است. لبخند کودکان را جدی بگیریم که نسل آینده را با شادمانی آشنا سازیم که خود عبادتی ستودنی است. معرفت نگر باشیم و توسعه جو. راه نیک و حرف نیک و اندیشه نیک را پیشه خود سازیم که دستور خداوندی است. از دوستی ها سخن بگوییم. یاران جان همه برای هم باشیم و دست هم را در همه حال گیرا باشیم و شرافت خود را در شرافت اجتماعی بجوییم. یادمان نرود بخشندگی را در عمل پیشه کنیم و به خواهی را برای دیگران دیدن یک نماد عملی. امسال را چنان باشیم که در انتهای آن هیچ افسردگی نباشد بهتر از امروز باشد. به هم مهر هدیه دهیم و به هم عقلانیت نشان دهیم. هم را بستاییم و برای هم پشتیبان باشیم که روزهای با هم بودن بهترین ایام بشری است و ایزد بی‌همتا در آن روزها حضوری دو چندان دارد. روزتان فرخنده، نوروزتان فیروز و سالتان سراسر مملو از عشق و شادمانی و نعمت

یکم فروردین نود و پنج

سیامک صحافی

رئیس بنیاد تاریخ و میراث فرهنگی ایران